Beeld van de film Nocturnes. Het begint een traditie te worden. Wat vier jaar geleden in coronatijd begon als een experiment is inmiddels vaste prik: het internationale filmfestival InScience On Tour doet ook Wageningen aan. Vanavond tot en met zondag zijn in totaal tien films te zien waarin de wetenschap de boventoon voert. Bij drie van de films doen WUR-onderzoekers na afloop een Q&A-sessie.
Entomoloog Dick Belgers trapt morgen af met Nocturnes, een film over de Indiase onderzoeker Mansi die pijlstaarten in kaart brengt op de Himalaya. ‘Een hele mooie film’, belooft hij. En hij kan het weten, want hij heeft ‘m al gezien. ‘Ik heb een privévoorstelling gehad hier in de bioscoop. Samen met mijn vriendin en Dennis Jansen van de organisatie. Als ik vragen van het publiek ga beantwoorden, wil ik van te voren wel even zien waar het over gaat.’
Pijlstaarten
‘In het gebergte tussen India en China onderzoekt Mansi op verschillende hoogtes nachtvlinders’, vertelt Belgers. ‘Met behulp van een wit laken en licht vangt ze de vlinders en fotografeert ze. Zij concentreert zich op pijlstaarten, een bepaald soort mot. Ze spant haar laken om de 200 hoogtemeters op. Massa’s vlinders komen er op af. Zij ontdekt daarbij dat hoe hoger je komt, en dus hoe kouder het wordt, hoe groter de exemplaren worden.’
Ik doe dat ‘s avonds in mijn eigen tuin ook
Dick Belgers, entomoloog Environmental Risk Assessment
Voor het vangen van vlinders hoef je overigens niet naar de Himalaya. ‘Ik doe dat ’s avonds in mijn eigen tuin ook’, zegt Belgers. ‘Hier vang je ook allerhande vlinders. Niet zoveel als in de Himalaya natuurlijk, maar toch. Veel mensen weten dat niet.’ Sterker nog, het aantal nachtvlinders overtreft de dagvlinders vele malen. Belgers: ‘Er zijn 53 soorten dagvlinders, maar wel duizend soorten nachtvlinders in ons land.’
Eigen tuin
Dat is dan ook de boodschap van Belgers. ‘De verwondering over die insecten, kun je gewoon in de eigen tuin beleven. Je hoeft alleen maar een felle lamp op een wit laken te richten. Of je gaat een keer in de zomer met de lokale afdeling van de KNNV mee naar het Belmonte Arboretum.
Zo kleurrijk als de oogst van Mansi zal het hier overigens niet worden. De pijlstaarten die zij vangt, hebben allerlei kleuren, van rood tot bruin en geel. Dat roept de vraag op wat je aan kleur hebt in het donker. ‘De beesten vliegen weliswaar ’s nachts, maar overdag als het licht is, moeten ze niet opvallen’, legt Belgers uit. ‘Daar kan kleur een belangrijke rol bij spelen.’
Q&A
Dat is alvast één te verwachten vraag na afloop van de film beantwoord. Wie weten wil waarom vlinders op grotere hoogte groter zijn’, moet díe vraag zelf maar stellen tijdens de Q&A-sessie. Of de vraag waarom vlinders überhaupt naar een fel verlicht laken vliegen en zich dan laten vangen. Nocturnes is een documentaire van de Indiase regisseurs Anirban Dutta en Anupama Srinivasan. De film duurt bijna anderhalf uur en is Engels ondertiteld.
InScience vindt plaats in het nieuwe filmtheater Visum Mundi, de voormalige Aula van WUR. Behalve Dick Belgers doen ook ecoloog Patrick Jansen en cultureel antropoloog Elisabet Rasch een Q&A. Jansen doet dat zaterdagavond bij de film Seven walks with Mark Brown, Rasch bij de afsluitende voorstelling Homecoming.
