Illustratie Stijn Schreven Een mislukte proef, een afgewezen artikel: in de wetenschap wordt het al gauw bestempeld als falen. En erover praten? Dacht het niet. In deze rubriek doen collega’s dat wel. Want falen is nuttig. Dit keer Ruud Wilbers, universitair docent Nematologie.
‘Als promovendus begeleidde ik zes studentengroepjes tijdens een practicum. Ze mochten hun eigen project bedenken, de proeven opzetten en uitvoeren. Een groepje wilde een ontstekingsremmend medicijn maken in tabaksplanten en testen op menselijke cellen. Als het medicijn werkte, zouden de cellen een eiwit maken dat je meet met een bestaande methode. Je ‘plakt’ antilichamen op een plaat en laat die het eiwit vangen. Daarna voeg je een tweede antilichaam toe met een kleurstof. De mate van verkleuring geeft aan hoeveel eiwit er is: hoe blauwer, hoe meer.’
De studenten hadden drie dagen hard en nauwkeurig gewerkt en door mijn onoplettendheid was dat voor niets
‘Een van de studenten vroeg tijdens het practicum om het eerste antilichaam voor de proef. Snel liep ik naar de koelkast en griste het buisje eruit. Aan het eind van de proef keek ik over de schouder van de student mee. De verkleuring moest langzaam optreden, maar binnen seconden kleurde alles felblauw, ook de controles. Shit, dacht ik. Ik had ze aan het begin van de proef het verkeerde buisje gegeven: het antilichaam mét kleurstof voor de laatste stap. Ik kon wel door de grond zakken. De studenten hadden drie dagen hard en nauwkeurig gewerkt en door mijn onoplettendheid was dat voor niets. Het was de laatste practicumdag, dus herhalen was geen optie. Ik voelde me zo schuldig dat ik die avond het experiment opnieuw startte in mijn lab. Het weekend werkte ik door, zodat ik maandagochtend de studenten hun resultaten kon geven: de ontstekingsremmer werkte.
‘Tegenwoordig hebben we meer begeleiders tijdens dit practicum, waardoor we meer rust en overzicht hebben. Ik zou nu minder snel in alle haast een verkeerd buisje pakken. Toch zou een vergelijkbare fout zomaar nog eens kunnen gebeuren. Wij als begeleiders zijn ook maar mensen. Nu zou ik er overigens niet meer voor kiezen om zelf een proef voor studenten te herhalen. Studenten mogen fouten maken, maar ik ook.’
