Minder studenten zullen een bestuursjaar bij een vereniging willen doen nu de langstudeerboete hen boven het hoofd hangt, denkt studentenorganisatie ISO. Illustratie Resource Een bestuursjaar, commissiewerk of een honoursprogramma… ‘Kwetsbare studenten’ doen er minder vaak aan mee en de langstudeerboete gaat dit verschil alleen maar groter maken, vreest ISO op basis van nieuw onderzoek.
Studeren is meer dan je studiepunten behalen, vindt ISO. Studenten ontwikkelen zich ook dankzij de dingen die zij naast hun opleiding doen, zoals een bestuursjaar of deelname aan de medezeggenschap. Anderen doen een honoursprogramma. Het helpt bij het opbouwen van een netwerk, het ontwikkelen van vaardigheden en het ontdekken van interesses.
Maar lang niet alle studenten kiezen hiervoor. Sommigen hebben gewoon geen interesse, maar anderen voelen zich belemmerd, blijkt uit onderzoek van ResearchNed in opdracht van ISO. Het bureau vroeg bijna 6.400 studenten naar hun overwegingen.
Wieg
Het maakt uit waar je wieg stond, is een van de conclusies uit het onderzoek. Studenten van niet-westerse afkomst aarzelen iets vaker dan anderen om zich aan extracurriculaire activiteiten te wagen. Hetzelfde geldt voor studenten zonder hoogopgeleide ouders. Geldzorgen spelen bijvoorbeeld een rol bij 42 procent van de studenten met een niet-westerse migratieachtergrond, zeggen degenen die niet aan zulke activiteiten beginnen. Bij studenten van Nederlandse herkomst is dat 30 procent.
Ze willen geen studievertraging oplopen of maken een financiële afweging, blijkt uit hun antwoorden in de enquête. Details geeft het rapport niet, maar een mogelijke verklaring is dat ze hun tijd moeten gebruiken voor een bijbaan of dat ze geen studielening durven af te sluiten.
En dat is precies waar ISO zich zorgen om maakt, want de kloof zal met de komst van de langstudeerboete alleen maar dieper worden. Die boete zal naar verwachting ongeveer 95 duizend studenten per jaar treffen. Het kabinet wil dat ze drieduizend euro extra collegegeld gaan betalen zodra ze meer dan een jaar uitlopen bij hun bachelor- of masteropleiding.
Eerste verkenning
De onderzoekers plaatsen wel een kanttekening bij de percentages die ze noemen. Er hebben naar verhouding weinig universitaire studenten, weinig eerstejaars, weinig vrouwen en weinig studenten met hoogopgeleide ouders meegedaan. Het rapport geeft wel een beeld, maar het gaat om een eerste verkenning, schrijven de onderzoekers.
ISO ziet vooral een argument tegen de langstudeerboete. ‘Het is onaanvaardbaar dat een steeds grotere groep studenten deze betekenisvolle kansen misloopt’, zegt voorzitter Mylou Miché.
Het gaat niet alleen om deze studenten zelf, voegt de organisatie hieraan toe, want anderen profiteren ook van hun inspanningen. ‘Studenten in de medezeggenschap leveren bijvoorbeeld een belangrijke bijdrage aan de kwaliteit van het onderwijs’, staat in een persbericht, en ‘studenten die een bestuursjaar doen leveren een onmisbare bijdrage aan het studentenleven in hun stad’.
Protest
Afgelopen vrijdag gingen honderden studenten in Den Haag de straat op om te protesteren tegen de langstudeerboete. ISO was aanwezig, net als vertegenwoordigers van de Wageningse Kamer van Verenigingen. Vandaag debatteert de Tweede Kamer met onderwijsminister Eppo Bruins over de bezuinigingen en de positie van studenten.
Dat de herinvoering van de langstudeerboete meer gevolgen heeft dan enkel wat extra studiedruk, bleek al uit dit verhaal dat Resource in september publiceerde. Zo zou de angst van jongeren om een verkeerde studiekeuze te maken kunnen stijgen; de financiële stress kunnen toenemen (met de nodige gevolgen voor het welzijn van studenten); kan het moeilijker worden om besturen te vullen; et cetera. Christel Konings, voorzitter van de Wageningse Kamer van Verenigingen, zei toen: ‘Na jarenlange investeringen om stress te verminderen, introduceer je een boete die zorgt voor een cultuur waarin fouten maken keihard wordt afgestraft. Dan vraag ik me af: wat wil je nou met studenten? Ik snap dat er moet worden bezuinigd, maar waar is de gouden middenweg?’
