Het Lowlands-lab van promovendus Rick Fransman (r). Foto’s Resource 
Bliep, déng, kggg, tududu, bliep, déng. In de hoek van Lowlands Science, vlakbij het grote Alpha-podium van het festival, wordt vol overgave een levensgroot recyclingspel gespeeld. Centraal staan handelingen die nodig zijn om plastic verpakkingen geschikt te maken voor recycling. Foliedekseltjes lostrekken bijvoorbeeld (‘rip it’). De resterende inhoud uit de verpakking gieten (‘twist it’). Verpakkingen klein maken (‘crush it’) en vervolgens in de kliko gooien (‘bin it’). Elke opdracht heeft z’n eigen geluidseffect en ze volgen elkaar in steeds hoger tempo op – met kakafonisch effect. Reageer je te traag, dan lig je uit het spel.
Het spel is een enorme hit; half Lowlands wil het XXL-verpakkingenspel spelen. Pal ernaast, in het honk van het Wageningse project ‘Hooked on Plastics’, is de belangstelling eveneens groot. Met een team van collega’s en andere vrijwilligers doet promovendus Rick Fransman er onderzoek naar de kennis van festivalbezoekers over hoe plastic afval correct te scheiden. Het is onderdeel van een breder onderzoek naar de inzameling van plastic, MUNITION.
Badeendjes
Onderzoek op een festival moet natuurlijk entertainmentwaarde hebben, anders doet niemand mee. In Fransmans Lowlands-lab is het daarom, na een kort uitleg-filmpje over plasticscheiding, vissen geblazen. Er zijn vier onderzoekscabines waarin de proefpersonen felgekleurde badeendjes uit een opblaasbadje moeten zien te hengelen. Elk eendje is genummerd, corresponderend met twintig soorten verpakkingen en afval. De hamvraag: in welke afvalbak hoort het thuis, PMD of restafval? Het gaat bijvoorbeeld om een lege fles deodorantspray, een prop alufolie of een halflege knijpfles honing. Plus wat een echte instinker blijkt te zijn: zo’n plastic netje waarin limoenen worden verpakt – gemaakt van plastic, maar omdat de sorteermachines erop vastlopen moet-ie toch bij het restafval.
De deelnemers strijden om een plek op de high ranking-erelijst bij de entree van het ‘lab’. En wie de volle 20 punten scoort, verdient een knalgeel eendenpetje – zeer populair onder de Lowlanders, Fransman wordt voortdurend aangesproken op zijn hoofddeksel. Zo’n topscore halen valt overigens niet mee. Aan het einde van de vrijdag zijn er maar zeven Lowlanders die 18 punten of meer scoren, en maar eentje verdient het felbegeerde petje.
Datakwaliteit en alcoholconsumptie
Maar de échte winnaar is Fransman. De belangstelling om deel te nemen aan “zijn” onderzoek is veel groter dan hij verwachtte. Aan het eind van de vrijdagmiddag, die relatief regenachtig is, staat de teller al boven de 100 deelnemers – en dan zijn er nog twee volle, zonnige festivaldagen te gaan. ‘Gelukkig had ik vlak voor het weekend nog de ingeving om vier in plaats van twee testcabines in te richten, anders hadden we de aanloop nooit aangekund.’
Gevraagd naar de kwaliteit van de data erkent hij lachend dat die in de loop van de dag, naarmate de alcoholconsumptie toeneemt, wel wat achteruitgaat. ‘Daar houden we bij de analyse natuurlijk rekening mee. Bovendien wordt dat kwaliteitsverlies ruimschoots goedgemaakt door de kwantiteit. Ik heb nu al meer onderzoeksdata bij elkaar dan ik het hele weekend hoopte te verzamelen.’
Die goede oogst geldt ook voor de andere partijen die samen de 2024-editie vormen van Lowlands Science. Zo haalt Avans Hogeschool voor Viva La Vaginoom in één middag bijna 90 vaginale swabjes op. ‘Normaliter gaat er veel meer tijd overheen voordat we zo veel mensen bereid vinden om mee te werken. Maar Lowlands-bezoekers kennen weinig schaamte’, aldus de onderzoekster.
