Foto Shutterstock Promovendus Wout van Orten-Luiten (Humane Voeding en Gezondheid) onderzocht de verbanden tussen medicijngebruik en tekorten aan vitamines en mineralen in ons bloed. ‘Als medici zulke tekorten herkennen, dan kan dat helpen onnodig medicijngebruik en onnodige bijwerkingen terug te dringen.’ Van Orten-Luiten promoveerde vorige week.
Medicijnen hebben bedoelde, maar ook onbedoelde effecten, de bijwerkingen. Van Orten-Luiten: ‘Medicijnen kunnen micronutriënttekorten veroorzaken in ons bloed. Deze tekorten aan vitamines en mineralen kunnen leiden tot nieuwe klachten. Artsen herkennen die klachten vaak niet als bijwerking van de initiële medicatie en schrijven extra medicijnen voor in plaats van iets te doen aan de tekorten. Zo kun je in een spiraal terechtkomen van steeds meer pillen en klachten.’
Van Orten-Luiten verzamelde data op de geriatrieafdeling van Ziekenhuis Gelderse Vallei van patiënten die zich daar voor de eerste keer meldden. Het ging daarbij om mensen die zelfstandig woonden en die naar de polikliniek kwamen met klachten als vallen of geheugenproblemen. ‘Het viel me op dat twee derde van deze patiënten vijf of meer middelen gebruikte. Een kwart gebruikte tien of meer middelen en er waren zelfs patiënten die meer dan twintig middelen gebruikten.’
Spiraal van pillen en bijwerkingen
In haar proefschrift legt Van Orten-Luiten verbanden tussen medicijngebruik en de hoeveelheid micronutriënten in ons bloed. ‘Een patiënt met diabetes krijgt bijvoorbeeld vaak de bloedsuikerverlager metformine. Dat medicijn heeft als bijwerking dat het de hoeveelheid vitamine B12 in het bloed verlaagt. Op den duur kan hierdoor een vitamine B12-tekort ontstaan met last van zenuwpijn als een mogelijk gevolg. Als artsen de oorzaak van de zenuwpijn niet herkennen behandelen ze de kwaal met een nieuw medicijn.’
‘Ook kan de patiënt door metformine last van zijn maag krijgen en daarvoor een extra pilletje nodig hebben. Die maagzuurremmer kan vervolgens als bijwerking een verdere verlaging hebben van de hoeveelheid vitamine B12 in het bloed en van magnesium. Een magnesiumtekort verhoogt het risico op hartritmestoornissen, waarvoor dan ook weer medicijnen worden voorgeschreven’, legt Van Orten-Luiten uit. ‘Zo blijven we bezig. In dit voorbeeld zou het aanpakken van een eventueel B12- en magnesiumtekort een stapeling van klachten en pillen kunnen voorkomen.’
Voeding in de geneeskunde
Van Orten-Luiten werkte in haar proefschrift verbanden uit tussen verschillende medicijnen en onder meer vitamine D, magnesium en natrium. ‘Ik merkte in het ziekenhuis dat de kennis van artsen over interacties tussen voedingsstoffen en geneesmiddelen beperkt is. De medische wereld probeert wel al op verschillende manieren onjuist voorgeschreven medicijnen en daarmee samenhangende bijwerkingen terug te dringen. Met mijn proefschrift voeg ik kennis toe aan dat dossier vanuit de invalshoek van voeding.’
