Voedingsvezels kunnen het aangeboren immuunsysteem versterken waardoor het sneller en sterker kan reageren op infecties. Foto Shutterstock Promovendus Bart Moerings onderzocht of we met voedingsvezels ons immuunsysteem kunnen versterken. ‘Ik wist al dat medicijnen het immuunsysteem kunnen verbeteren, maar niet dat voedingsvezels dat effect ook zo sterk hebben.’ Moerings promoveerde begin juni.
‘We wilden weten of we op een Wageningse manier, met voeding, iemands immuunsysteem tijdelijk kunnen versterken’, licht Moerings de aanleiding voor zijn promotieonderzoek toe.
Dat is vooral relevant voor ouderen. ‘Zij lopen relatief vaak een longontsteking op wanneer ze met een ander gezondheidsprobleem kampen. Hun immuunsysteem lijkt wat uitgeput waardoor ze vatbaarder zijn voor infecties’, zegt Moerings. ‘Met een natuurlijk supplement zoals vezels hopen we zulke infecties te kunnen voorkomen.’
‘De laatste tien jaar hebben we veel geleerd over ons aangeboren immuunsysteem. Dat kunnen we trainen zodat het sterker wordt en sneller reageert op infecties’, zegt Moerings. ‘Vezels lijken daarbij ook een rol te kunnen spelen, in ieder geval het vezeltype bèta-glucanen. Dat komt voor op schimmels en bacteriën, maar ook in gisten en bijvoorbeeld de graansoort gerst. We wilden weten of het ook geldt voor het vezeltype arabinoxylanen, dat alleen in andere graansoorten voorkomt zoals maïs, tarwe en rijst.’
Immuunrespons in glas
In een laboratorium voegde Moerings beide type voedingsvezels toe aan bloedcellen van aangeboren menselijke immuuncellen. De ene helft van de cellen kreeg bèta-glucanen en de andere helft arabinoxylanen. Aan beide samples voegde hij vervolgens ziekteverwekkers toe. De bloedcellen reageerden met een immuunreactie. Ook wanneer hij de bloedcellen eerst blootstelde aan de ziekteverwekker, daarna voedingsvezels toevoegde en vervolgens weer de ziekteverwekker, zag hij een verhoogde immuunrespons voor beide vezeltypen.
Zo constateerde hij in deze in vitro-opstelling dat beide type voedingsvezels in staat zijn om de aangeboren immuunreactie te versterken. Moerings: ‘Daarbij zagen we dat hoe kleiner we de vezeldeeltjes vermaalden voordat we ze bij de cellen voegden, hoe groter de immuunrespons was van de cellen.’
Muisstudies
Dat effect uit het laboratorium heeft hij nog niet in de mens kunnen aantonen. ‘We zijn nog in een onderzoeksfase waarin we eerst moeten zien welke vezels effectief zijn en in welke concentratie. Het is nog niet praktisch of financieel haalbaar om het op mensen te testen, maar we konden al wel muisstudies doen.’
De muizen die lage concentraties bèta-glucanen door hun voer kregen, hadden een betere immuunrespons dan de muizen die niks kregen. Arabinoxylanen verlaagden in veel gevallen juist de immuunrespons van muizen.
Moerings: ‘Een verlaagde immuunrespons klinkt als een negatief effect. Dat is inderdaad zo als je hoopt het immuunsysteem te versterken. Het zou wel een ander doel kunnen dienen: bij ziektes zoals atherosclerose (aderverkalking) en artritis is een verhoogde immuunrespons juist de oorzaak – onderdrukken met vezels lijkt dan een zinvolle toepassing.’
Gezond effect
De vezelinname van de gemiddelde Nederlander is lager dan aanbevolen. ‘Ik denk dat mensen zich niet voldoende bewust zijn van wat voeding voor hun gezondheid kan doen’, zegt Moerings. ‘We weten steeds meer over de gevolgen van ongezond eten, zoals dat we van ongezond eten leefstijlziektes kunnen krijgen als diabetes type 2 en obesitas. We weten nog onvoldoende over de onderliggende oorzaken en hoe voeding juist een helpend effect kan hebben.’
