Foto Shutterstock Politici in verkiezingstijd doen boude uitspraken. Tijdens de opname in The Spot van de VPRO-podcast Europa Draait Door bestreed Europarlementariër-in-spe Jessika van Leeuwen het nut van een meer plantaardiger productie van eiwitten.
Bewering
‘De humane stikstofuitstoot gaat met 15 procent omhoog bij overschakeling naar plantaardig voedsel. Dat zien we bij varkens, die een vergelijkbaar maag-darmstelsel hebben als de mens. Bij mensen zal het waarschijnlijk nog hoger zijn. Dus we lossen daarmee niet het stikstofprobleem op.’ (Jessika van Leeuwen, BBB)
Feiten
Voor het completere plaatje eerst even de setting. Van Leeuwen was op de Wageningse campus in café The Spot in debat met Gerben-Jan Gerbrandy (D66) en Anja Hazekamp (Partij voor de Dieren). Op tafel lag de vraag of het Europese landbouwbeleid nog houdbaar is. Hazekamp en Gerbrandy vinden van niet. Hazekamp hekelde de onduurzame vee- en vleesindustrie. Oftewel: de toekomst is plantaardig. ‘We moeten stoppen met het verspillen van voedsel in het maag-darmkanaal van dieren.’
Het vervangen van dierlijke door plantaardige eiwitten in de menselijke consumptie verlaagt daardoor per saldo de stikstofuitstoot
Walter Gerrits, hoogleraar Diervoeding
Van Leeuwen noemt dat een inschattingsfout. De mens neemt volgens haar plantaardig eiwit minder goed op dan het dier. Dat leidt dus tot verlies en bijgevolg uitstoot van stikstof. Volgens Van Leeuwen gaat de humane uitstoot van stikstof minstens 15 procent omhoog bij een volledig plantaardig dieet. De bron van dat getal gaf ze niet. We mogen evenwel aannemen dat ze weet waar ze het over heeft. Van Leeuwen speelde een thuiswedstrijd. Ze is niet alleen WUR-alumnus Dierkunde, maar is hier ook gepromoveerd.
Hoogleraar Diervoeding Walter Gerrits beaamt dat er verlies aan eiwit (en dus stikstof) optreedt bij overschakeling naar plantaardig eiwit. ‘De meeste dierlijke eiwitten zijn hoger verteerbaar dan de meeste plantaardige eiwitten. Via de mest zal het verlies aan stikstof zeker toenemen. Ik weet niet waar die 15 procent vandaan komt, maar het lijkt me geen rare inschatting voor het verlies via urine en mest.’
Maar met de conclusie die Van Leeuwen vervolgens trekt, gaat het volgens Gerrits ‘behoorlijk mis’. Ja, een plantaardig dieet leidt tot enig stikstofverlies, maar dat verlies is groter als je plantaardig eiwit door varkens laat omzetten in dierlijk eiwit. Gerrits: ‘De efficiëntie waarmee varkens stikstof vastleggen in hun lichaam is van veel factoren afhankelijk, maar is doorgaans rond de 50 procent. Het vervangen van dierlijke door plantaardige eiwitten in de menselijke consumptie verlaagt daardoor per saldo de stikstofuitstoot. Zelfs als de mens door die vervanging een hogere eiwitinname nodig heeft. Het is belangrijk dat je, in de setting van een discussie, goed kijkt naar de vergelijkingen die je maakt.’
Conclusie
Van Leeuwen rekent wel de kosten, maar niet de baten. Als wetenschapper had ze beter moeten weten. Als politica begint ze de kneepjes al aardig onder de knie te krijgen.
