Het rapport van de Arbeidsinspectie meldt dat ruim 70 procent van het universiteitspersoneel aangeeft meer dan incidenteel stress te ervaren door werkdruk. Foto Shutterstock Een groot deel van het onderwijzend en wetenschappelijk personeel van Nederlandse universiteiten heeft last van werkdruk en ongewenst gedrag. En de universiteiten slagen er nog niet in om dit al langer bekende probleem structureel aan te pakken. Deze naar eigen zeggen ‘stevige’ conclusies trekt de Arbeidsinspectie in een rapport dat gisteren is aangeboden aan de Tweede Kamer.
Net als alle andere werkgevers zijn universiteiten vanuit de Arbowetgeving verplicht tot beleid en maatregelen om psychosociale arbeidsbelasting (PSA) zo veel mogelijk te voorkomen of beperken. De Arbeidsinspectie bekeek al eerder of universiteiten zich daaraan houden.
‘Het is duidelijk dat de universiteiten meer moeten doen om een gezonde en veilige werkomgeving te bieden’, concludeert de inspectie in dit nieuwe rapport. ‘De universiteiten nemen wel maatregelen, maar die zijn vooral gericht op het individu en onvoldoende op het wegnemen van de onderliggende oorzaken. Daarnaast zijn werknemers relatief slecht op de hoogte van deze maatregelen en maken er daardoor relatief weinig gebruik van.’
Ik ben niet verbaasd over de resultaten. Ik herken het beeld dat dit rapport schetst
Blair van Pelt, docent Farming Systems Ecology
Omdat het betreffende onderzoek is bedoeld als monitoringsinstrument, volgen nu geen sancties. Maar de Arbeidsinspectie waarschuwt wel ‘handhavend te zullen optreden’ als bij de inspectie van volgend jaar blijkt dat universiteiten de benodigde maatregelen niet of onvoldoende hebben genomen.
Schokkend
Vakbond FNV noemt de uitkomsten schokkend. ‘Dit kan zo niet langer’, zegt bestuurder Bernard Koekoek. ‘Het wetenschappelijk onderwijs schreeuwt om oplossingen.’ FNV vindt ook dat de individuele universiteitsrapporten, die de Arbeidsinspectie aan het betreffende universiteitsbestuur heeft gestuurd, openbaar gemaakt moeten worden. ‘Zodat per universiteit over de problemen gesproken kan worden.’
‘Ik ben niet verbaasd over de resultaten. Ik herken het beeld dat dit rapport schetst’, laat Blair van Pelt weten – als docent. Als voorzitter van de WUR Council, wat ze ook is, onthoudt ze zich nog van een reactie. ‘De Council heeft het rapport niet officieel ontvangen en heeft het nog niet kunnen bespreken’, legt ze uit.
Bevindingen
Voor het rapport heeft de Arbeidsinspectie onderzoek gedaan bij veertien Nederlandse universiteiten, waaronder Wageningen. Dat gebeurde via een online enquête onder wetenschappelijk en onderwijzend personeel en interviews met vertrouwenspersonen en afgevaardigden van personeelsvertegenwoordigingen. Ook zijn arbozorgdocumenten geanalyseerd.
Het rapport meldt dat ruim 70 procent van het universiteitspersoneel aangeeft meer dan incidenteel stress te ervaren door werkdruk. Ook geven werknemers aan dat ze structureel belast zijn met meer taken en verantwoordelijkheden dan waarvoor zij zijn aangesteld. Gemiddeld werken ze zes uur per week meer dan in hun contract is afgesproken. Tegelijkertijd hebben de universiteiten weinig greep en zicht op die daadwerkelijk gewerkte uren.
Ook ongewenst gedrag werd onderzocht. Van de respondenten geeft 54 procent aan zelf ongewenst gedrag te hebben ervaren in de afgelopen twee jaar. En 69 procent ziet dat collega’s last hebben van dit gedrag. Pesten komt het vaakst voor, gevolgd door discriminatie. De hiërarchische structuur en prestatiedruk worden genoemd als belangrijke oorzaken voor structureel ongewenst gedrag.
