Illustratie Stijn Schreven Een mislukte proef, een afgewezen artikel: in de wetenschap wordt het al gauw bestempeld als falen. En erover praten? Dacht het niet. In deze rubriek doen collega’s dat wel. Want falen is nuttig. Dit keer Mojtaba Porbahaie, onderzoeker bij Celbiologie en Immunologie.
‘Meer dan drie jaar van mijn promotietraject bleef een methode maar mislukken, maar ik zette door. Ik had mijn eigen voorstel geschreven, dus ik was erop gebrand dat het zou lukken. Ik wilde weten of koemelk het afweersysteem van baby’s kon ondersteunen. Ik gebruikte antilichamen van koemelk die binden aan antigenen van RSV, een virus dat luchtwegziekte bij kinderen veroorzaakt. Antilichaam en antigen vormen samen een immuuncomplex, dat de afweercellen zouden moeten herkennen. Die structuren wilde ik detecteren via flowcytometrie, een methode om cellen en deeltjes te tellen en analyseren met lasers. Maar het proces hangt van allerlei factoren af, zoals de concentraties, zuurgraad, temperatuur en incubatietijd. Lange tijd vond ik niets.
Mijn promotor moedigde me aan; hij geloofde dat het kon. Maar na drie jaar was zelfs hij ervan overtuigd dat het niet ging werken. Hij wilde het idee laten varen, maar ik ging door. Ik had er zoveel tijd aan besteed, het moest lukken. Ik stelde mezelf een doel: als het in de volgende drie maanden niet lukt, geef ik het op. En dan zou ik in die drie maanden echt alles geven. In plaats van één proef deed ik drie proeven per week. Elke poging veranderde ik een factor en werd het een stapje beter. Ik vertelde mezelf: er is een kans dat het niet werkt, maar als ik zo doorga, is er een steeds grotere kans dat het wel werkt.
Nu weet ik dat fouten maken bij wetenschap hoort, maar het is nooit makkelijk dat te accepteren
De resultaten besprak ik met mijn promotor en hij gaf advies. Stukje bij beetje optimaliseerde ik de proef. En uiteindelijke werkte het. Drie jaar lang voelde het traject als een mislukking, maar nu weet ik dat fouten maken bij wetenschap hoort, maar het is nooit makkelijk dat te accepteren. Het belangrijkste is doorzettingsvermogen, plus geluk en advies van collega’s. Blijven proberen totdat het goed gaat.’
