Via water of land komen micro- en nanoplastics, die zijn afgebroken van grotere stukken plastic, in onze voedingsketen en daarna in onze lichamen terecht. Foto Shutterstock Er zweven steeds meer minuscule plasticdeeltjes in de omgeving. Een deel daarvan krijgen we binnen. Is dat reden voor paniek? Nog niet, zegt promovendus Hugo Brouwer. Met behulp van celmodellen onderzoekt hij of plasticdeeltjes risico’s veroorzaken in de darmen van de mens. Onlangs publiceerde hij nieuwe resultaten.
Via water of land komen micro- en nanoplastics, die zijn afgebroken van grotere stukken plastic, in onze voedingsketen en daarna in onze lichamen terecht. Promovendus Hugo Brouwer (Toxicologie): ‘Deze deeltjes zijn enkele micro- tot nanometers groot – ongeveer de grootte van een humane cel tot een bacterie. We kunnen ze met het blote oog niet zien. Dat is het gevaarlijke, want daarom kunnen we ons er niet tegen beschermen. Aan deze deeltjes bindt van alles uit hun omgeving, dus ook de eiwitten in je maag of darmen. Als de plasticdeeltjes vervolgens worden opgenomen door onze cellen, kunnen ze daar mogelijk schade veroorzaken.’
Nepdarmen
Met buizen en bakjes bootste Brouwer het menselijke verteringssysteem na om te onderzoeken hoe verschillende soorten plasticdeeltjes zich gedragen in ons maag-darmkanaal. Hij begon met buizen gevuld met een zoutoplossing met dezelfde pH-waarde als ons maagzuur en voegde daar de plasticdeeltjes aan toe. ‘Dat liet ik twee uur incuberen bij 37 graden Celsius, alsof het in je maag zit. Daarna deed ik er nagebootst darmsap bij, met eiwitten en enzymen die in onze darmen voorkomen. Dat liet ik ook weer incuberen.’
‘Verteringsstoffen uit de maag en darmen zorgden ervoor dat de eiwitten bleven plakken aan het oppervlak van de plasticdeeltjes’, licht Brouwer zijn resultaten toe. ‘Hierdoor wordt de opname van plasticdeeltjes door macrofagen, belangrijke cellen van ons afweersysteem, verhoogd. Wat dat precies betekent voor de gezondheid van de mens is nog niet duidelijk, maar uit de literatuur weten we dat opgenomen nanodeeltjes kunnen leiden tot ontstekingsreacties.’
Eiwit-plasticcombinaties
Met zijn onderzoek kon Brouwer ook achterhalen welke eiwitten aan de welke plastics plakten en welke eiwit-plasticcombinaties de opname in de cellen versnellen. ‘Als de plastics binden aan verteringseiwitten zouden ze zelfs de vertering kunnen beïnvloeden, omdat deze eiwitten dan niet meer beschikbaar zijn om hun functie uit te voeren’, speculeert Brouwer. ‘Het kan ook dat grote hoeveelheden plasticdeeltjes zich in de cellen ophopen. Daardoor kunnen cellen mogelijk niet langer hun eigen taken uitvoeren. De cellen kunnen hierdoor zelfs doodgaan.’
Over een ding is Brouwer heel duidelijk: ‘Uit mijn laboratoriumstudie blijkt dat immuuncellen meer plasticdeeltjes opnemen dan we dachten. Als je de binding van eiwitten aan nanoplastics niet meeneemt in de schatting van de opname van deze deeltjes, onderschat je ook de mogelijke risico’s voor het menselijk lichaam. Nu we beter weten hoe de deeltjes zich in ons lichaam gedragen, moeten we onderzoeken wat dat betekent voor onze gezondheid.’
