Boven water is zijn blubberige verschijning vormeloos, maar onder water ziet de blobvis er eigenlijk best gewoon uit. Foto Shutterstock Met haar project Love the Ugly wil ze dat rechtzetten. Op Resource-online schrijft ze regelmatig een mooi verhaal over een lelijk dier.
Tekst Francisca Virtuoso
Blobvis (Psychrolutes marcidus)
In een poll in 2013 werd hij genomineerd als het lelijkste dier op aarde. De blobvis is dan ook een gebruikelijk antwoord op de vraag ‘denk aan een lelijk dier’. Toch is die reputatie niet helemaal terecht; boven water is zijn blubberige verschijning vormeloos, maar onder water ziet hij er eigenlijk best gewoon uit.
Mooi onder druk
Waarom zou een vis eruit zien als een norsige oude man? Nou, dat doet-ie eigenlijk niet. Ondanks hun reputatie zien blobvissen er in hun natuurlijke habitat vrij normaal uit. Deze gelatine-achtige vis leeft op grote diepte, waar de druk extreem is: wel 120 keer hoger dan aan de oppervlakte. Het resultaat daarvan is dat het lichaam een aantal aanpassingen heeft die bijdragen aan het vreemde uiterlijk: geen echt skelet, geen sterke botten of spieren, een hoog gehalte aan water en in plaats van schubben een losse, roze huid.
De waterdruk houdt het beenloze, gelatineuze lichaam bij elkaar en drijvend, doordat de dichtheid ietsje lager is dan die van water. Het wegvallen van de druk boven water veroorzaakt dodelijke weefselschade en doet het dier imploderen. Zonder botten en spieren om het lichaam bij elkaar te houden, ontstaat de blubberige, vormeloosheid waar de blobvis zijn naam aan dankt.
Leven in duisternis
Blobvissen komen alleen voor in het zuiden van de Stille Oceaan, voor de kust van Australië, Nieuw-Zeeland en Tasmanië. De meeste zeedieren leven in de bovenste 200 meter van de oceaan, waar de zon nog doordringt. Onze blubberige vrienden daarentegen hebben een voorkeur voor donkere, koude habitats tot meer dan een kilometer diepte.
En waar weinig licht en warmte is, is ook weinig voedsel. Toch doet de blobvis weinig moeite om te jagen. Integendeel, hij tilt luiheid naar een hoger plan. Zonder veel controle over zijn lichaam, drijft het dier met open mond rond, geduldig wachtend op schaaldieren, slakken, krabben of oesters die dicht genoeg in de buurt van zijn mond komen om opgezogen te worden. Alles is eetbaar voor deze jager! Zonder tanden en met weinig kracht voor een gevecht, kan hij niet echt kieskeurig zijn. Nogal een woeste, gevaarlijke vleeseter!
Dankzij het ontbreken van natuurlijke vijanden en hun trage ontwikkeling, leiden blobvissen over het algemeen een langzaam en stressloos leven. Bijgevolg kunnen ze erg oud worden. Waar de meeste vissen in het wild maar 1 tot 10 jaar leven, kan deze soort wel 130 jaar oud worden. Gedurende hun lange leven, delen blobvissen zorgtaken door gebruik te maken van gemeenschappelijke nesten met soms meer dan 100 duizend eieren. Eén volwassen vis bewaakt de bevruchte eitjes en maakt ze af en toe schoon. Dit is vooral belangrijk, omdat er zo diep geen beschermende holtes, vegetatie of rotsen zijn.
Weinig kennis
Behalve wat al is benoemd, weten we weinig van het gedrag en de gewoonten van dit fascinerende dier. Doordat het zo lastig is hun natuurlijke leefomgeving op grote diepte te bereiken, zijn deze vissen moeilijk levend of in het wild te bestuderen. Het meest van wat we weten, komt van dode blobvissen, die als bijvangst in de netten van trawlers terechtkomen. Dit gebeurde voor het eerst in 2003 tijdens een expeditie in Nieuw-Zeeland, waar de soort bij toeval werd gevangen. Toen kreeg hij ook zijn bijnaam en die is de voornaamste reden van zijn roem.
De blobvis is waarschijnlijk zeldzaam. Er wordt zelfs gezegd dat hij met uitsterven wordt bedreigd. Maar aangezien de vis nog niet uitvoerig is bestudeerd, is zijn status nog niet vastgesteld. Dit gebrek aan kennis geldt voor veel diepzeevissen en ze blijven daardoor raadselachtig. We weten meer van onze buurplaneet Mars, dan van de bodem van de oceaan.
Maar van een van de diepzeebewoners weten we nu iets meer: de niet zo blubberige blobvis.
Francisca Virtuoso is PhD’er in Wildlife Ecology and Conservation. De volgende Love the Ugly gaat over het spookdiertje, de enige volledig vleesetende primaat op aarde. Is er een lelijk dier dat jij in de spotlichten wilt zetten? Stuur een bericht naar @love_the_ugly.
