Illustratie Shutterstock Tien jaar terug begon ecoloog Wieger Wamelink met zijn eerste proeven om gewassen te telen op marsgrond. Dat uitstapje is inmiddels uitgegroeid tot een bezigheid die wereldwijd aandacht trekt. Met als jongste mijlpaal de opname van een profiel van de marsbodem in het World Soil Museum op de campus. Om het virtuele profiel heen is een expositie opgebouwd.
‘We krijgen heel vaak vragen van studenten en bezoekers of we ook iets van de maan in het museum hebben’, zegt hoofd van het museum Stephan Mantel van ISRIC World Soil Information. ‘Ik zou dolgraag een maansteen in bruikleen willen hebben, maar dat is moeilijk. Wij richten ons op de buitenkant van de aarde, maar het is leuk om na te denken over de bodem op andere planeten.’
Definitie
Dat begint met de fundamentele vraag of er wel bodems zijn op andere planeten. Mantel: ‘Bodemkundigen zijn niet eensluidend over wat een bodem is. De meeste definities gaan uit van dat deel van de aardkorst dat onder invloed staat van het klimaat en het leven. Dan heeft Mars dus geen bodem, want er is geen leven. Voor zover wij weten tenminste.’
IJzer is een van de meest voorkomende elementen in de aardkorst, maar op Mars is dat nog veel extremer
Stephan Mantel, beheerder World Soil Museum
‘Het internationale classificatiesysteem definieert evenwel de buitenste twee meter van de aardkorst als bodem’, doceert Mantel. ‘De rest is geologisch materiaal. In die zin kun je op Mars dus wel spreken van een bodem.’ Maar daarmee is het nog steeds speculeren hoe die bodem eruit ziet. De virtuele bodem in het museum bestaat uit materiaal van de Mojave woestijn in de VS, dat lijkt op marsgrond.
Het is dit spul waar Wamelink al tien jaar mee experimenteert. Dat het rood is, komt door het hoge gehalte aan ijzeroxide, zegt Mantel. Ter vergelijking zijn bij het marsprofiel vier rode aardse bodems uit de ruim 1100 exemplaren tellende collectie van het museum geplaatst. ‘IJzer is een van de meest voorkomende elementen in de aardkorst, maar op Mars is dat nog veel extremer.’
Mara Grandia (Soil Museum) en studente Emke Mooney hebben met inhoudelijke inbreng van Mantel en Wamelink een expositie om de virtuele marsbodem gemaakt. Daarin ligt de focus niet alleen op de marsbodem zelf, maar ook op het onderzoek van Wamelink. De toon is serieus. Maar wat doet die marsreep daar dan in de vitrine? Het bijschrift kan een glimlach niet onderdrukken: ‘Unlike the planet, this mars has layers’.
Lego
Overigens schenkt niet alleen het bodemmuseum aandacht aan tien jaar marsonderzoek bij WUR. Op de tweede verdieping van de bibliotheek in Forum zijn liefst vier vitrines aan het Food for Mars-project van Wamelink ingericht. Deze is speelser van opzet, met legomodellen van ruimteschepen, raketten en marswagentjes. Wamelink heeft die modellen zelf in elkaar geknutseld.
