Illustratie Valerie Geelen. Minister Dijkgraaf werkt aan een wetsvoorstel om de instroom van internationale studenten in het onderwijs in te perken, Pieter Omtzigt wil geen Engelstalige opleidingen meer. Hoe komen deze berichten aan bij internationals? Voelen zij zich nog welkom in Nederland? Resource en redacties van vijf andere universiteitsbladen hielen een enquête om de gevoelens te peilen.
Met de Nederlandse verkiezingen voor de deur is de positie van internationals op Nederlandse universiteiten een van de discussiepunten. Rechtse partijen zoals de nieuwe partij Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt maken zich zorgen over het aantal internationale studenten dat naar Nederland komt. Veel andere politieke partijen steunden een voorstel van zijn partij om het gebruik van de Engelse taal op universiteiten te verminderen.
Hoe voelen internationale studenten en medewerkers zich door deze discussie? Zijn ze bang dat ze niet welkom zijn in Nederland? Spoileralert: Wageningse internationals voelen zich meer thuis dan die aan andere universiteiten. En er valt meer op.
Maar eerst: wie deden er mee aan de enquête? De Groningse Ukrant, de Twentse UToday, Delta in Delft, DUB in Utrecht, Vox in Nijmegen en Resource alhier in Wageningen verstuurden de afgelopen weken de enquête waarop in totaal 1330 internationals reageerden, van wie 130 van WUR: 10 bachelorstudenten, 46 masterstudenten, 36 PhD’ers en 38 andere medewerkers.
Minder welkom
Uit de resultaten blijkt dat studenten en medewerkers van alle deelnemende universiteiten zich nu minder welkom voelen dan toen ze hier kwamen. Dat geldt ook voor Wageningse internationals, die zich wel meer welkom voelen in Nederland dan de internationals elders in het land. Gemiddeld daalden scores voor alle respondenten met een half punt op een vijfpuntsschaal: van ‘meer of minder welkom’ tot bijna neutraal.
Ongeveer 50 procent van de internationale studenten en medewerkers geeft als argument hiervoor dat de Nederlandse politiek steeds negatiever wordt over internationals. Internationals in Wageningen noemen dat veel minder. Als zij zich onwelkom voelen, is dat vooral doordat ze de taal niet spreken en moeite hebben met vrienden maken. Negatieve uitlatingen van politici over internationals komen op de derde plek.
Het taal-argument is opvallend. Bijna de helft van de WUR-respondenten spreekt (nog) geen Nederlands, maar 90 procent van hen overweegt om Nederlands te leren. Van de WUR’ers die aangeven een beetje Nederlands te kunnen spreken, wil bijna driekwart nog Nederlandse les.
Wagenings karakter
Het internationale karakter van WUR wordt in de enquête vaak genoemd als argument om naar Nederland te komen. Die eigenschap zou komen te vervallen als er vanuit de politiek maatregelen worden opgelegd om het aantal internationals aan banden te leggen. Dat blijkt ook uit de antwoorden van Wageningse internationals, die het als een groot verlies zien met verstrekkende gevolgen voor de kwaliteit van onderwijs en onderzoek in Nederland.
‘Kijk maar naar Denemarken’, schrijft een Portugese promovendus. ‘Die hebben net hun beperkingen voor internationals weer teruggedraaid.’ In Denemarken werd het aantal Engelstalige opleidingen in 2021 drastisch verlaagd, maar vorige maand besloot de regering dit besluit ongedaan te maken. Werkgevers hadden geklaagd over het stijgende tekort aan hoogopgeleid personeel.
Ongeveer de helft van de Wageningse internationals voelt zich overigens meer welkom binnen de universiteit dan erbuiten. Zo’n 40 procent voelt geen verschil of heeft geen mening en slechts 10 procent voelt zich buiten de universiteit meer welkom. ‘Buiten de universiteit schakelen mensen minder makkelijk over op Engels’, melden veel Wageningse respondenten, en ‘er zijn meer activiteiten voor internationals rond de universiteit’. Beide raken aan het gevoel van gemeenschapszin op de campus.
Internationaliseringsdebat
Landelijk zijn de respondenten van de enquête in meerderheid op de hoogte van het feit dat het parlement aandringt op maatregelen om het aantal internationale studenten aan Nederlandse universiteiten te beperken: ruim 90 procent van de landelijke respondenten heeft op zijn minst van de maatregelen gehoord. Meer dan 80 procent van de respondenten is op de hoogte van de sterke beweging om het gebruik van de Engelse taal terug te dringen. Wageningse internationals zijn hierover aanzienlijk minder goed geïnformeerd. Ongeveer 25 procent van de respondenten geeft aan niet op de hoogte te zijn van deze politieke ontwikkelingen.
Internationals maken nog geen plannen om Nederland te verlaten vanwege het internationaliseringsdebat. Nauwelijks 30 procent van de respondenten denkt erover om te vertrekken. Bij WUR maakt ongeveer een derde van de internationals zich in enige mate zorgen om zijn of haar positie. Nog iets minder internationals overwegen om hierdoor Nederland te verlaten.
Verkiezingsstrategie
De meerderheid van de Wageningse respondenten maakt zich dus geen grote zorgen. ‘Dit is onderdeel van de verkiezingsstrategie’, schrijft een medewerker die al bijna twintig jaar in Nederland woont en die zich nu minder welkom voelt dan twee decennia geleden. ‘Ze gebruiken grote uitspraken om hun mensen over te halen op hen te stemmen. Iedereen die rationeel nadenkt, weet dat dit land internationale mensen nodig heeft en dat dit land open moet staan voor de internationale markt: in het bedrijfsleven en de wetenschap is het gebruikelijk om in het Engels te communiceren.’
De internationals in Wageningen zien het als een enorme stap terug voor Nederland om te bezuinigen op onderwijs in het Engels. ‘Het zal een tegengesteld effect hebben. En uiteindelijk zullen veel Nederlandse studenten in het buitenland gaan studeren.’
Jouw ervaringen delen? Mail naar resource@wur.nl.
Internationale medewerkers van de WUR die Nederlands willen leren, mogen een cursus volgen bij Wageningen in’to Languages, op kosten van de afdeling. Dat is vastgelegd in de universitaire Language Guidelines. Zie ook https://www.wur.nl/nl/onderwijs-opleidingen/wageningen-into-languages/richtlijnen-taalgebruik.htm