‘We vroegen deelnemers een nudge te kiezen die ze nog niet gebruikten en die ze haalbaar dachten om in hun dagelijks leven in te passen. Bijvoorbeeld fruit op ooghoogte in de koelkast leggen.’ Foto Shutterstock Dat ontdekte Merije van Rookhuijzen, die eerder dit jaar promoveerde bij Social Sciences. Onlangs verscheen de laatste publicatie van haar proefschrift.
‘Traditionele nudging gebeurt vaak in een supermarkt of ergens anders buitenshuis. Consumenten weten daarbij vaak niet dat ze een duwtje in een bepaalde richting krijgen. Wij wilden onderzoeken of nudging ook werkt als mensen zich wel bewust zijn van dat duwtje en of het ook werkt in een thuissituatie. Zo’n tachtig procent van onze voedselkeuzes maken we namelijk thuis. Onderzoekers en beleidsmakers kunnen wel de schappen in de supermarkt anders laten indelen zodat consumenten gezondere keuzes maken, maar ze kunnen niet bij iedereen thuis de koelkast komen inrichten.’
Op ooghoogte in de koelkast
In haar onderzoek vroeg Van Rookhuijzen deelnemers één nudge te kiezen die ze nog niet gebruikten en waarvan ze dachten dat het een haalbaar was die toe te passen in hun dagelijkse bezigheden. Deze nudges hadden te maken met zichtbaarheid, herinnering of toegankelijkheid. ‘Bijvoorbeeld fruit op ooghoogte in de koelkast leggen, een alarm zetten voor het moment dat je fruit zou willen eten of het fruit vooraf al klaarmaken en kleinsnijden. De gekozen nudges leidden tot een hogere consumptie van fruit vergeleken met de controlegroep die geen zelf-nudging deed.’
De deelnemers bleken zich overigens goed aan de afspraak te houden om zichzelf een nudge op te leggen. En het effect ervan bleef aan nadat ze ermee gestopt waren. Van Rookhuijzen: ‘De fruitconsumptie in de nudge-groep daalde dan niet.
Gepersonaliseerd duwtje
Deze resultaten roepen de vraag op of beleidsmakers zelf-nudging zouden kunnen gebruiken om mensen gezondere keuzes te laten maken. ‘We dachten altijd dat nudging alleen werkt als mensen niet weten dat ze eraan blootgesteld worden. Uit nieuw onderzoek, waaronder deze studie, blijkt dat het nog steeds effect heeft als mensen weten dat we ze een duwtje in een bepaalde richting geven.’
‘We zien een trend richting gepersonaliseerde nudging: de duwtjes worden afgestemd op het individu en op het moment dat hij het nodig heeft. Wie weet wordt nudging bijvoorbeeld ooit gekoppeld aan je locatiegegevens, waardoor je in de supermarkt gestimuleerd wordt om het schap met chocoladerepen over te slaan. Aan de andere kant kan ook je huisgenoot de chocolade kopen. Om effectief in te grijpen moeten we op verschillende punten letten bij het kopen en eten van voedsel. Bij onszelf en de mensen om ons heen.’
