Foto Heeren XVII De naam van studievereniging Heeren XVII (van de bachelor Agrotechnologie en de master Biosystems Engineering) heeft een link met het kolonialisme en is niet gender-inclusief, stelt inclusiviteitsprojectgroep DARE, die opriep de naam te wijzigen. Dat gebeurt vooralsnog niet.
De discussie over namen uit het Nederlandse koloniale verleden heeft ook Wageningen bereikt. Hoe zit het precies? De naam Heeren XVII werd in 1965 gekozen omdat Agrotechnologie de zeventiende studie was in Wageningen en toentertijd alleen mannen die studie deden. De naam verwees ook naar een gelijknamig VOC-bestuur, iets dat tot kort geleden op de website van de studievereniging vermeld stond.
Eerder dit jaar stuurde DARE een brief naar het studieverenigingsbestuur. Daarin werd gesteld dat de naam Heeren XVII ‘buitensluitendkan zijn voor studenten die zich niet identificeren met het mannelijke geslacht of die zich ongemakkelijk voelen bij het verband met kolonialisme’.
Fernando Gabriel (27), masterstudent Biosystems Engineering en betrokken bij DARE: ‘Hoewel de VOC historische erkenning verdient, zijn tijden veranderd. Wat we vroeger prezen, verdient geen lof meer. Een studievereniging die vernoemd is naar een ‘succesvol’ VOC-bestuur impliceert het prijzen van de kolonialistische uitbuitingen door de VOC.’
Wat we vroeger prezen, verdient geen lof meer
Iedereen moet zich welkom voelen bij een studievereniging, stelt Gabriel. Hij kent mensen die een ongemakkelijk gevoel hebben bij de huidige naam. Tegelijkertijd ziet hij dat een naamsverandering juist voor anderen gevoelig ligt. ‘Mensen die zich verbonden voelen met de vereniging, associëren de naam niet met kolonialisme of seksisme, maar met vrienden maken en leuke tijden beleven. Ik wil ook niet zeggen dat leden koloniaal georiënteerd zijn, maar de naam is dat wel. Studenten die bijvoorbeeld uit Indonesië komen, zijn het misschien niet eens met de naam. Het veranderen ervan zie ik als historische verantwoordelijkheid. Een manier om te zeggen: we staan open voor iedereen.’
Ongelukkig verband
Ook binnen de studievereniging vinden ze het verband tussen hun naam en het VOC-bestuur ongelukkig, vertelt voorzitter Marjon van Overveld. ‘Al voor we de brief kregen, hebben we het als bestuur over die link gehad. Op onze website stond recent namelijk nog dat onze naam verwijst naar een VOC-bestuur, terwijl wij helemaal niet geassocieerd willen worden met een koloniaal bestuur. Daarom hebben we de website herzien en die tekst verwijderd. Daarna kregen we de brief van DARE, waaruit bleek dat er mensen zijn die liever een andere naam voor de vereniging zouden zien.’
Maar een naamswijziging ligt gevoelig bij leden, vertelt Van Overveld. ‘De afgelopen 58 jaar hebben we iets opgebouwd waar we trots op zijn. Als je op een beurs of bedrijvenmarkt zegt dat je bij Heeren XVII zit, krijg je positieve reacties. Alumni hebben vele jaren na hun afstuderen nog steeds een hechte band met ons. Bij hen en bij ons roept onze naam vooral mooie associaties op. Wij hebben als vereniging onze eigen geschiedenis opgebouwd en daarmee een nieuwe betekenis gegeven aan Heeren XVII. Als we onze naam veranderen, doen we onze eigen geschiedenis tekort.’
In gesprek
Naar aanleiding van DARE’s brief werd een gesprek georganiseerd waarbij vertegenwoordigers van DARE en Heeren XVII, het opleidingsteam van de bacheloropleiding Agrotechnologie en de masteropleiding Biosystems Engineering, en Nederlandse en internationale studenten (lid en niet-lid van Heeren XVII) werden uitgenodigd. ‘Daar besloten we gezamenlijk een enquête te houden onder álle studenten, lid of geen lid, om te zien hoe ze tegen een naamswijziging aankijken’, vertelt Van Overveld.
Als we onze naam veranderen, doen we onze eigen geschiedenis tekort
Heeren XVII, DARE en het opleidingsteam stelden een vragenlijst op die eind vorig collegejaar werd verstuurd aan alle studenten Agrotechnologie en Biosystems Engineering. Van hen reageerde 52 procent. Op de vraag of mensen zich meer welkom zouden voelen bij een andere verenigingsnaam, zei 8 procent ‘ja’ en 81 procent ‘nee’. Op de vraag of mensen zich minder welkom zouden voelen bij een andere naam, zei 67 procent ‘ja’ en 19 procent ‘nee’. In totaal vond 9 procent van de respondenten het wenselijk om de naam Heeren XVII te veranderen; 85 procent vond dat niet wenselijk. Nul procent van de respondenten zei persoonlijk gekwetst te zijn door de naam Heeren XVII.
Hoe verder?
‘Samen met het opleidingsteam en DARE hebben we de enquêteresultaten besproken en op basis daarvan geconstateerd dat een naamswijziging nu niet wenselijk is’, vertelt Van Overveld. ‘Daarna hebben we de resultaten gedeeld met onze leden tijdens de Algemene Leden Vergadering, waar we met z’n allen besloten de naam niet te wijzigen.’
‘Tegelijkertijd zeggen we als bestuur: negen procent van de respondenten ziet liever wél een andere naam’, vervolgt Van Overveld. ‘Omdat de enquête anoniem was, zijn die studenten lastig te bereiken. We vragen alle studenten Agrotechnologie en Biosystems Engineering om met ons als bestuur of onze vertrouwenscontactpersoon in gesprek te gaan en mee te denken over hoe iedereen betrokken kan worden bij de vereniging.’
Verband erkennen
Gabriel van DARE hoopt dat het gesprek over de verenigingsnaam en het VOC-bestuur gevoerd blijft worden. ‘Ik ben geen voorstander van alles verwijderen waarvoor we ons schamen. We moeten juist open en transparant zijn. In plaats van tekst verwijderen van de website waarin het koloniale verband wordt genoemd, zoals nu is gebeurd, kun je dat verband beter publiekelijk erkennen. Vervolgens kun je uitleggen waarom je dat verband ongemakkelijk vindt, maar ook redenen hebt om de naam toch te houden.’
Gabriel hoopt dat alle huidige en toekomstige leden over de naam worden geïnformeerd. ‘En dat Heeren XVII bijvoorbeeld documentaire-avonden organiseert over de koloniën, naast de verenigingsactiviteiten die draaien om plezier of netwerken. De universiteit is een plek om je in alle facetten te ontwikkelen tot beter mens, om vragen te stellen, ook als die pijnlijk zijn.’
Worden jullie nooit moe van jezelf?