De Belgische orka op het strand. Beeld NOS Jeugdjournaal Bijna exact een jaar nadat een orka strandde op het strand van Cadzand, gebeurde afgelopen zondag aan de Belgische kust hetzelfde met een soortgenoot. Ook dit dier bleek een volkomen lege maag te hebben, meldden Belgische berichten. Resource belde erover met marien bioloog Mardik Leopold, die vorig jaar de magen* en darmen van de Cadzandse orka onderzocht.
Een stranding van een orka voor de Noordzeekust is een uitzonderlijke gebeurtenis. In zestig jaar tijd is dit de zevende keer, waarbij alleen orka Morgan het er in 2010 levend vanaf bracht. Voor Leopold was het vorig jaar voor het eerst dat hij een orka op z’n snijtafel had – Resource deed daar toen verslag van. Dat er nu binnen relatief korte tijd wéér een orka strandt, kan volgens hem gewoon toeval zijn. ‘Orka’s leven niet zo vreselijk ver bij ons vandaan. In de Golf van Biskaje zit een groep, Noordwest Schotland is ook orka-leefgebied, net als Noorwegen en IJsland. Soms gaat er eentje aan de zwerf. Dan is er meestal iets aan de hand: een dier heeft een gebrek, of is verstoten. Zo’n solo-orka is kwetsbaar. Orka’s leven normaal gesproken in een vrij strikt familieverband.’
Identificatie
Bij de Belgische orka werd even gedacht dat het de mannelijke metgezel betrof waarmee de Cadzandse IB6 Gala in betere tijden meermaals was gespot. Leopold: ‘Ten tijde van haar stranding waren er mensen op het strand die meenden twee dieren gezien te hebben – terwijl er maar eentje strandde. Dat voedde het idee dat het bij deze stranding om dit tweede dier zou gaan.’ Analyse van de rugvin maakte in de loop van maandag echter een einde aan die speculatie. De Belgische orka is niet IB13, het dier dat vaak met IB6 Gala mee zwom.
Toch is de kans groot dat het gestrande dier wel deel uitmaakte van de Spaanse groep waar IB6 ‘Gala’ ook bij hoorde. ‘Op de foto’s viel me op dat dit dier sterk afgesleten tanden heeft, bijna tot op het tandvlees. IB6 Gala had dat ook, net als een volkomen lege maag. Onze conclusie was dat ze strandde omdat haar gebit te slecht en te pijnlijk was om nog te kunnen eten. Op de snijtafel in Utrecht bleek bovendien dat het dier allerlei ontstekingen had in haar organen.’
Schuurpapier
Dat ook de Belgische orka zo’n slecht gebit heeft, correspondeert ogenschijnlijk niet met zijn levensfase: naar verluidt is het een jong mannetje. ‘Maar er zijn orka’s die vooral leven van roggen en haaien. En haaien hebben een huid als schuurpapier. Dat kan die forse gebitsslijtage verklaren’, legt Leopold uit. Voeg dat bij het feit dat haaien van formaat in dit deel van de wereld eigenlijk alleen te vinden zijn in de Golf van Biskaje en Leopolds Spaanse gedachte klinkt zo gek nog niet. ‘Ik ben benieuwd of de DNA-identificatie mijn aanname bevestigt.’
Leopold heeft geen betrokkenheid bij het post mortem van de Belgische orka. Teams van de universiteiten van Luik en Gent voerden maandag een eerste autopsie uit, ter plekke op het strand. Leopold keek met professionele interesse mee met de Belgische mediaberichtgeving daarover, blij dat Nederland de faciliteiten heeft om de autopsie van zo’n groot dier in een snijzaal te laten plaatsvinden. ‘Maar ik had best graag zelf in die magen* willen kijken, ja’, beaamt hij.
* Een orka heeft er vier. En dertig meter darmen.
