‘Je kunt je voorstellen dat als jij op jouw sociale media alleen maar foto’s ziet van baby’s die op hun buik slapen, of met een knuffeldier in bed, jij er niet over nadenkt dat dat eigenlijk niet veilig is.’ Foto Shutterstock Nadat ze een Amerikaans onderzoek had gelezen, waaruit bleek dat een groot deel van de slapende baby’s op Instagramafbeeldingen niet sliepen volgens de richtlijnen voor veilig slapen, wist Floortje Kanits: ‘Dit wil ik ook voor Nederland uitzoeken, want het is hier vast beter dan in Amerika.’ Kanits promoveerde eind september bij Voeding & Gezondheid op haar onderzoek naar de preventie van wiegendood.
‘Ik ben zelf van de generatie millennials, die best actief is op sociale media’, vertelt Kanits. ‘En ik zie regelmatig onzin voorbij komen in mijn Instagram feed. Zeker bij onderwerpen waar ik meer kennis van heb, kan ik me echt storen aan mensen met een groot bereik op sociale media die daar onwaarheden verkopen.’
#sleepingbaby
Een hoofdstuk van het proefschrift van Kanits is gewijd aan sociale media en wiegendood, geïnspireerd op het Amerikaanse onderzoek. ‘Wat we lezen en zien, bepaalt in grote mate wat we normaal vinden. Als we bijvoorbeeld op sociale media voortdurend beelden zien van baby’s die op een bepaalde manier liggen te slapen, ook als die manier niet strookt met de richtlijnen ‘De 4 van Veilig Slapen’ van VeiligheidNL, gaan we denken dat dat normaal is. Terwijl die richtlijnen – de baby slaapt op de rug, in een eigen bedje, in een leeg bedje en in een slaapzak – zijn opgesteld om de kans op wiegendood te verkleinen.’
Kanits verzamelde met tweeëntwintig Nederlandse hashtags steeds tweehonderd meest recente Instagramfoto’s. Als er een slapende baby op de foto stond, nam ze deze mee in haar onderzoek en beoordeelde ze de foto op ‘De 4 van Veilig Slapen’. Datzelfde deed ze met tien Instagramaccounts van grote Nederlandse bedrijven of platforms die zich richten op ouders van baby’s en jonge kinderen. ‘In totaal had ik uiteindelijk 562 unieke foto’s, waarvan er slechts zes voldeden aan alle vier de slaapadviezen. Dat is nog geen 2 procent! Amerika deed het met 7,5 procent bijna vier keer zo goed.’
Sociale media als informatiebron
‘Dit betekent niet dat het gros van de mensen die hun babyfoto’s delen, zich niet aan de adviezen houden’, nuanceert Kanits. ‘Maar je kunt je voorstellen dat als jij op jouw sociale media alleen maar foto’s ziet van baby’s die op hun buik slapen, of met een knuffeldier in bed liggen, jij er niet over nadenkt dat dat eigenlijk niet veilig is. Zo kunnen sociale media jouw gedrag beïnvloeden.’
Toch kunnen sociale media ook in ons voordeel werken. ‘Door samenwerkingen aan te gaan met momfluencers bijvoorbeeld, en juist de goede adviezen te promoten.’ Eerder dit jaar hield Kanits de ‘Peiling Veilig Slapen’ om te achterhalen waar mensen hun informatie vandaan halen: 52 procent van de respondenten gaf aan informatie op websites te zoeken en 23 procent zoekt actief op sociale media naar informatie. ‘Dat past in deze tijd en bij de generaties die nu kinderen krijgen. Maar ik denk dat we op dit moment in de gezondheidszorg nog te weinig gebruikmaken van sociale media om goede informatie te verspreiden.’
Dat hele sociale-mediagebruik is een trieste bende. Wat een zieke, aandachtsgeile generatie.