Tekst Guido Camps Of je nu vers gestarte student bent, of langdurige bewoner van de campus, het zal je niet ontgaan zijn dat WUR groot voorvechter is van de protein transition – de eiwittransitie – de overgang van consumptie van dierlijk eiwit naar meer plantaardig eiwit. Nog los van mijn eigen mening over nut, noodzaak en implicaties van deze transitie, zijn er twee gevolgen van specifiek de opkomst van vleesvervangers die ik erg amusant vind.
Het ene gevolg hangt samen met de opkomst van een ander heet hangijzer binnen de voedingswetenschap: de vraag naar het al dan niet gevaarlijk zijn van Ultra Processed Foods (UPF). Die vraag leidt tot een stroming van mensen die zich sterk inzetten voor de consumptie van onbewerkte producten. Ik denk dat als je Venndiagrammen maakt van pro-eiwittransitie-mensen en pro-onbewerkte-producten-mensen, deze grotendeels overlappen.
Hoe noem je de fabriekscreatie die op vlees moeten lijken? Is plantaardige zuivel zuivel?
Maar vleesvervangers zijn een – hopelijk plantbased – graat in de keel van deze groep, want in tegenstelling tot vlees bestaan de meeste vervangers uit een waslijst van fabrieksmatige ingrediënten en behoren ze zeer zeker tot de groep sterk bewerkte producten ofwel de UPF’s. Moet je mensen nu vertellen dat ze onbewerkte, single ingredient producten zoals rundvlees moeten eten, of de ultra-bewerkte maar plantaardige vegaschnitzel? Een duivels dilemma.
En vervolgens: hoe noem je de fabriekscreatie die bestaat uit een waslijst aan ingrediënten en die op het, in het verdomhoekje liggende, vlees moeten lijken? Is plantaardige zuivel zuivel? Is vegagehakt gehakt? Ook hier zit een leuk dilemma onder de goede intenties, want waarom wil je dat de naam van de vervanger lijkt op het product dat je zo sterk verafschuwt? Die naamgeving is velen – overigens ook veel vegetariërs – een doorn in het oog. Zo stapte Frankrijk onlangs wederom naar het Europese hof om af te dwingen dat er geen vleesch-namen meer gegeven mogen worden aan nepvlees. De vega-kipschnitzel van Albert Heijn zou dan, op basis van ingrediëntenlijst, moeten heten: mengsel-van-gehydrateerd-soja-en-tarwe-eiwit-aan-elkaar-geplakt-met-zetmeel-azijn-methylcellulose-aardappelvezels-zout-uienpoeder-knoflookpoeder-gewikkeld-in-mais-suiker-zout en-gerstmoutextract-gefrituurd-in-zonnebloem-en-raapzaad-olie.
Hopelijk is er dit jaar een student gestart aan bij Consumentenwetenschappen of Voeding en Gezondheid die deze dilemma’s gaat oplossen. Succes eerstejaars.
Guido Camps (39) is dierenarts en onderzoeker bij Humane Voeding en OnePlanet. Hij houdt van bakken, bijen houden en bijzondere dieren.
