Foto Shutterstock De natuur in Nederland kan nog minder stikstof aan dan gedacht. Dat blijkt uit de nieuwe zogeheten kritische depositiewaarden (KDW) voor stikstof, die door WUR-ecoloog Wieger Wamelink en collega’s zijn vastgesteld. De KDW geeft aan hoeveel stikstof de natuur aankan zonder dat er schade optreedt door verzuring en vermesting.
Een derde van de 84 natuurtypen en 14 leefgebieden voor beschermde soorten die ons land telt, krijgt een strengere stikstofnorm. Vooral gebieden op en rond de Veluwe hebben het zwaar. Herziening van de kritische depositiewaarden was nodig om aan te sluiten bij de jongste Europese cijfers, gebaseerd op langjarig veldonderzoek. Het team van Wamelink rekende die cijfers door naar de Nederlandse situatie.
De nieuwe stikstofnormen zijn vastgesteld op basis van nieuw empirisch onderzoek en oude modelberekeningen uit 2006. In de helft van de gevallen lopen die beide waarden sterk uiteen. In die situaties is gekozen voor de dichtstbijzijnde empirische waarde. Dat is een voorzichtige keuze, zegt Wamelink. De werkelijke KDW ligt voor die gebieden waarschijnlijk lager dan nu is vastgesteld.
Waarom zijn die oude modelberekeningen gebruikt?
‘De vraag van LNV was te bepalen wat de nieuwe empirische data betekenen voor de KDW in Nederland, zonder verdere veranderingen aan de methode. Er loopt een vervolgonderzoek om de methode te verfijnen. Daarom is besloten om voor deze update nog de oude modelberekening te gebruiken.’
In de helft van de gevallen is daardoor een keuze gemaakt voor de empirische waarde die het dichtst bij de modelberekening ligt. Is dat een arbitraire keuze?
‘Ja. Die empirische waarde is geen exact getal, maar een bandbreedte. Wij kiezen in Nederland voor de rand van de range die het dichtst bij het getal uit de modelberekening ligt. Die methode is bij de vaststelling van de oude KDW in 2012 ook gebruikt. Er zijn landen die kiezen voor het midden van die range of die uit voorzorg zelfs aan de onderkant zitten. Dat levert strengere waarden op.’
Waar liggen die natuur en leefgebieden waar nu een strengere stikstofnorm voor geldt?
‘Die precieze vertaling is nog niet gemaakt. Dat gaat het RIVM doen. De NOS heeft een kaartje gemaakt dat aardig in de goede richting zit. Bij hen kleurt de Veluwe helemaal rood en is de bijstelling het grootst. Dat komt door de grote oppervlakte droge heide en eiken-beukenbos op lemige grond, die beide een lagere kritische depositiewaarde hebben gekregen. Maar ook elders in het land heb je natuur met verlaagde KDW. Alleen zijn de oppervlakte kleiner.’
Er loopt een vervolgonderzoek om de methode verder te verfijnen
Wieger Wamelink, ecoloog WUR
Wat is de status van deze nieuwe cijfers?
‘Dat weten we nog niet goed. Volgende week donderdag is een Kamerdebat over dit rapport. Het ligt voor de hand dat de Tweede Kamer er een besluit over moet nemen. Maar het kabinet is demissionair, dus het kan zijn dat dit onderwerp controversieel wordt verklaard en er voorlopig niks mee gebeurt.’
Wat betekent een strengere KDW voor de verlening van bouwvergunningen?
‘Het uitgangspunt is dat geen activiteiten mogelijk zijn die tot meer depositie leiden. Daar veranderen deze nieuwe KDW’s niets aan. In veel gebieden wordt de KDW nu ook al overschreden. Die overschrijding wordt door deze strengere normen iets groter. De lat voor de toekomst ligt dus hoger.’
