Beeld Shutterstock Jaarlijks worden er in Nederland tot wel 12.000 maagverkleiningen uitgevoerd. Tachtig procent van de patiënten die zo’n maagverkleining ondergaat is vrouw en bij een kwart daarvan is een kinderwens de motivatie van de operatie. Wat nog onbelicht was, is dat na zo’n maagverkleining weer nieuwe uitdagingen ontstaan bij de zwangerschap.
Vrouwen met ernstig overgewicht of obesitas hebben vaak moeite met zwanger worden. Voor vrouwen die op eigen kracht niet (voldoende) kunnen afvallen helpt een maagverkleining, maar dat is geen quick fix voor alle problemen, vertelt Laura Heusschen. Heusschen is eind mei gepromoveerd op het onderwerp voedingsstatus na bariatrische chirurgie, de medische verzamelnaam voor maagverkleiningen.
Van vrouwen die in verwachting zijn willen we dat ze in gewicht aankomen, maar dat is heel lastig als hun lijf nog in de gewichtsverliesfase is
Laura Heusschen, voedingswetenschapper en diëtist, recent gepromoveerd op voedingsstatus na bariatrische chirurgie
Door een maagverkleining verandert de anatomie en fysiologie van het maagdarmkanaal. Heusschen: ‘Die veranderingen dragen eraan bij dat patiënten tot wel 25 procent van hun oorspronkelijke gewicht afvallen, het meeste in de eerste 12 maanden na operatie.’ Patiënten kunnen na de operatie veel minder eten dan voorheen en dat wat ze wel binnenkrijgen wordt minder goed verteerd en opgenomen.
Ondervoeding
‘Van vrouwen die in verwachting zijn willen we juist dat ze in gewicht aankomen omdat ze ook de baby moeten voeden, maar dat is heel lastig als hun lijf nog in de gewichtsverliesfase is.’ De groei van de baby vraagt om voedingsstoffen van de moeder. ‘Kort na de operatie zwanger zijn kan leiden tot ondervoeding’, aldus Heusschen.
Ondervoeding van de moeder heeft effecten voor het (ongeboren) kind. Onvoldoende gewichtstoename tijdens de zwangerschap wordt namelijk in verband gebracht met vroeggeboortes en een lager geboortegewicht van de baby, terwijl een zwangerschap na de operatie van zichzelf ook al een lager geboortegewicht met zich meebrengt. Heusschen: ‘Dubbel risico dus.’
Psychologisch
Aan die gewichtstoename zit ook een psychologische component, licht Heusschen toe. ‘Deze vrouwen zijn al een lange tijd bezig met afvallen en door de maagverkleining zijn ze eindelijk gewicht verloren. Het voelt tegenstrijdig om dan tijdens de zwangerschap te moeten aankomen, daar zouden we in de maatschappij ook meer over moeten praten.’
Informatie over gewichtstoename wordt wel aan vrouwen aangeboden, maar zal niet bij iedereen even goed blijven hangen, verwacht Heusschen. ‘Zeker vrouwen die nog geen concrete kinderwens hebben op het moment van de ingreep denken daar wellicht niet meteen aan terug zodra ze enkele jaren later toch zwanger worden.’
Kort na de operatie zwanger zijn kan leiden tot ondervoeding
Laura Heusschen, voedingswetenschapper en diëtist, recent gepromoveerd op voedingsstatus na bariatrische chirurgie
Omdat maagverkleiningen steeds vaker voorkomen hebben veel ziekenhuizen tegenwoordig een speciaal protocol voor vrouwen die zwanger worden na een maagverkleining. ‘Daardoor wordt deze doelgroep beter gemonitord en kunnen we de risico’s zo klein mogelijk houden.’ Daarnaast zijn specifieke supplementen van belang, weet Heusschen uit haar onderzoek. ‘Specialisten zijn soms nog bang voor de hoge doseringen van bijvoorbeeld vitamine A, maar we zien in deze groep heel veel meer tekorten dan overdoseringen.’
Cirkel doorbreken
Heusschen gaat als postdoc verder onderzoeken hoe deze kinderen van vrouwen die een maagverkleining hebben ondergaan opgroeien. ‘We weten van studies dat kinderen met een laag geboortegewicht een hoger risico hebben op overgewicht of obesitas op latere leeftijd, maar we weten nog niet of dat ook geldt voor kinderen van deze vrouwen. Het zou best krom zijn als deze vrouwen bariatrie ondergaan voor hun obesitas, ze daardoor kinderen krijgen met een laag geboortegewicht en dat die kinderen dan ook weer obesitas krijgen. Als dat zo is moeten we de cirkel doorbreken.’
