De dag die je wist dat zou komen, viel voor mij op een zonnige donderdag eind mei. Ook jij moet er een keer aan geloven. Tenminste, als je een student bent en een diploma wilt. Ik heb het over het academische vagevuur: de thesis-verdediging. Gedurende een klein uur stelt een zogenoemde ‘tweede examinator’ allerlei kritische vragen over je thesis. ‘I’m here for the nasty questions’, zoals de mijne gekscherend zei (ik hoopte althans dat het gekscherend bedoeld was).
Op weg naar de verdediging voelde ik me een stuk vee onderweg naar het slachthuis
Maarten van Rossum noemde de (PhD-)verdediging in een recente podcast een ‘lollige dag’. ‘Je ziet er tegenop, maar na afloop wil je het nog een keer doen’, zei hij. Maar achteraf is het mooi wonen. Op weg naar de verdediging voelde ik me een stuk vee onderweg naar het slachthuis.
Met inmiddels een 9 op zak voor mijn verdediging, kan ik een paar tips geven:
- Een verdediging kun je goed voorbereiden. Bedenk hoe je kritische vragen van repliek dient. Denk terug aan de gesprekken met je begeleider waarin jullie jouw werk kritisch tegen het licht hielden. Je kan voor je verdediging een meeting inplannen met je begeleider waarin je je verdedigingslinies uit de doeken doet en verbeterpunten identificeert.
- Blijf verwijzen naar de feiten. De tweede lezer kent niet alle feiten zo goed als jij, herhalen mag. Waarschijnlijk heeft hij of zij zelfs stukken overgeslagen met lezen. Noem cijfers of quotes, zorg voor parate kennis.
- Geef de beperkingen van je onderzoek toe. Niets is perfect in deze wereld. Dat geeft niet, zolang je je er bewust van bent. Eindig met wat je wél kan concluderen of wat er wél voor je keuzes pleit.
- Sta je met je mond vol tanden? ‘Goede vraag,’ zeg je dan. Vervolgens herhaal je de vraag. Een aloude docententruc om tijd te winnen. Je mag ook even een stilte laten vallen en nadenken. Geen paniek, vertrouw op je vermogen om te improviseren. Je bent inmiddels een expert op dit gebied.
- Verschuil je niet achter advies van je supervisor, het zijn uiteindelijk jouw keuzes.
- Test de audio een dag van tevoren en voel even hoe het is om in een microfoon te praten. Dan voel je je meer op je gemak en zekerder.
- Zenuwachtig? Mag ook. Maar de snellere ademhaling en klamme handen zijn onhandige evolutionaire overblijfselen en helpen je goed bij het verdedigen van je leven, maar niet zo goed bij het verdedigen van je thesis. Probeer dus te ontspannen. Er kan je niets wezenlijk gebeuren, toch? Voor zover ik weet halen de examinatoren geen messen tevoorschijn (disclaimer: N=1).
