Biologiestudenten ontleden aangereden huiskatten, otters en muskusratten. Foto Ilja Bouwknegt Al maanden liggen de dode katten, muskusratten en otters in de vriezer op de achtste verdieping van Forum. Aangereden beesten, opgehaald door de Dierenambulance, of, in het geval van de muskusratten, gevangen door Staatsbosbeheer. Op de anatomieavond van Biologica, de studievereniging van Biologie, blijkt hun dood toch niet helemaal zinloos. Resource nam een kijkje.
‘Kun je zien dat ik dit voor het eerst doe?’, vraagt een eerstejaars. Ze is een van de tachtig deelnemers aan deze anatomieavond, die al minstens twintig jaar elk jaar wordt georganiseerd.
Het thema van deze avond is Who decides who lives or dies? Want otters zijn streng beschermd in Nederland, maar muskusratten en katten niet. Beide soorten richten grote ecologische schade aan. Zo knaagt de muskusrat aan de Nederlandse dijken en is de huiskat verantwoordelijk voor heel veel dode vogels. Bovendien maken we muskusratten met opzet dood, terwijl we katten juist zo lang mogelijk willen laten leven.
Lieve huisdieren
De biologiestudenten komen deze avond met grote ogen het lokaal in: al die dode katten zijn best een schok. ‘Dit zijn allemaal katten die zijn aangereden en naar de Dierenambulance zijn gebracht, maar die nooit zijn opgehaald’, vertelt Jonne, een van de organisatoren van de anatomieavond (achternaam bij de redactie bekend). Er zijn vijfenveertig katten opgehaald van twee verschillende locaties, maar ze liggen er niet allemaal vanavond. ‘Katten zullen voor sommigen lastig te ontleden zijn, omdat we ze lief vinden, het zijn huisdieren. Maar ze zijn ook een probleem voor de omgeving, net als de muskusratten die hier liggen’, zegt Jonne.
De deelnemers beginnen na een korte uitleg met ontleden onder toeziend oog van lab-assistenten. Sommige biologen zijn eerstejaars en hebben nog geen snijpracticum gehad. ‘Kun je zien dat wij dit voor het eerst doen?’, zegt een eerstejaars die voorzichtig een kat aan het ontleden is. ‘Toen ik hier binnen liep vond ik het een heftig gezicht, maar nu ik hier een tijdje zit, vind ik het wel oké.’ Een andere student beaamt dat. ‘Het lukt me redelijk om me ervan te distantiëren,’ zegt ze, ‘maar het kost wel een beetje moeite: we hebben thuis namelijk veel katten. Toch is een kat is ook ‘maar’ een dier, en ik vind het heel waardevol om te zien hoe zo’n dier in elkaar zit. En ik wil ook niet dat er niets mee wordt gedaan, dat is eigenlijk verspilling.’
Tweede ‘leven’
Sommige studenten zijn vaker op een anatomieavond geweest. ‘Ik kom hier al jaren. Dit is misschien al wel mijn vijfde keer.’ Terwijl ze praat, bestudeert ze de ingewanden van een muskusrat. ‘Ik ben op zoek naar de pancreas. Ja, ik vind het heel interessant, vooral hoe dieren er van binnen vaak hetzelfde uitzien.’
De studenten die hier vanavond zijn, komen om meer ervaring op te doen met ontleden. ‘Wij willen enthousiaste studenten die mogelijkheid bieden’, vertelt Jonne. ‘Je leert meer als je zelf bezig gaat en zelf kan ontdekken. Daarnaast is het een mooie mogelijkheid om bijzondere dieren van heel dichtbij te bekijken.’ Twee biologiestudenten bestuderen samen een otter. ‘Dit is voor ons het grootste dier dat we hebben kunnen ontleden, dat is heel cool. Je zult niet zo snel meer een kans krijgen om een otter te ontleden. Hij is aangereden – zijn schedel is gebroken – maar zijn ingewanden zijn nog helemaal gaaf.’
‘De otter, de muskusrat en de kat hebben nu een tweede leven gekregen als leraar bij ons op de snijtafel’, zegt Jonne. ‘Deze anatomische lessen worden niet snel meer vergeten.’
Ontleden
Biologiestudenten krijgen aan het einde van hun eerste jaar hun eerste snijpracticum. Ze moeten dan een karper ontleden om de basisstructuur van een vertebraat (een gewervelde) te leren kennen. Vroeger gebruikte men (kleine) haaien voor het snijcollege, maar na geluiden over het onethisch kweken van deze dieren speciaal voor dat practicum, is men overgestapt op karpers. In het tweede jaar is er een vervolgvak (Mens- en Dierkunde II) waarin alle biologen een doodgeboren big ontleden. Daarbij leren ze welke aanpassingen bijvoorbeeld zoogdieren hebben ondergaan tijdens de evolutie.
