Als het aan Kences ligt, krijgen bewoners van studentenhuizen met gedeelde voorzieningen straks ook een soort huurtoeslag: de woonbeurs. (Op de foto studentenhuis Het Zaad in Wageningen). Foto Guy Ackermans In 2030 moeten er in Nederland 60 duizend betaalbare studentenwooneenheden zijn bijgekomen. Om dat in goede banen te leiden is er een landelijke studentenhuisvestingsregisseur aangesteld: Ardin Mourik. Resource ging op de koffie in Utrecht.
Studentenhuisvestingsregisseur, wat is dat eigenlijk? En waarom ben jij het geworden?
‘Het is een aanjaagfunctie die voortkomt uit het Landelijk Actieplan Studentenhuisvesting 2022—2030. Ik ben aangesteld door het Ministerie van Binnenlandse Zaken om ervoor te zorgen dat de afspraken uit dat plan worden uitgevoerd. De belangrijkste afspraak is dat er tussen nu en 2030 in totaal 60 duizend betaalbare studenteneenheden moeten bijkomen. Het studentenhuisvestingsveld is heel versnipperd verdeeld. Er is iemand nodig die de verschillende lijnen bij elkaar brengt. Ik heb een verleden als directeur van Kences (brancheorganisatie van studentenhuisvestingscoöperaties, red.), heb gewerkt bij het Ministerie van Onderwijs én ik heb bestuurlijke ervaring als Statenlid. Kortom: ik ken de bestuurlijke wereld, de onderwijswereld en de huisvestingswereld. Zo zijn ze bij mij terechtgekomen.’
Is het haalbaar: 60 duizend eenheden voor 2030?
‘Ja, maar het vraagt wel creativiteit. Het gaat niet alleen om nieuwbouw, maar ook om het anders inrichten van bestaande bouw. Dat kan bijvoorbeeld door panden met studio’s te transformeren tot woonvormen met meerdere kamers met gedeelde voorzieningen.’
‘Niet in alle steden is ruimte voor nieuwbouw. In Amsterdam bijvoorbeeld moeten er tussen de 13 duizend en 16 duizend wooneenheden bij komen, terwijl daar het grootste ruimtegebrek is. Ik zorg dat gemeenten met hun buurgemeenten in gesprek gaan. In Amstelveen, Diemen en Purmerend zijn bijvoorbeeld wél mogelijkheden, maar dan moet er ook goed openbaar vervoer zijn. Naar dat totaalplaatje kijk ik. Ik probeer gemeenten te helpen, maar zeg ook: jullie hebben een handtekening gezet onder dit actieplan, nu moet je het ook waarmaken.’
Je pleit voor meer niet-zelfstandige studentenkamers. Waarom?
‘Het lijkt alsof er de laatste vijftien jaar bijna alleen maar studio’s worden gebouwd en amper ouderwetse studentenhuizen. Terwijl je met studentenhuizen meer studenten kunt huisvesten op minder ruimte. Studentenhuizen zijn ook een stuk beter voor het welzijn: er is veel eenzaamheid onder studenten. Ik heb zelf ook in studentenhuizen gewoond en ik vond het prachtig. Het heeft enorme meerwaarde voor jongeren om dat mee te maken. Dat hoeft niet met vijftien huisgenoten, dat kan ook kleinschaliger. Maar laten we in vredesnaam weer meer old school studentenhuizen gaan bouwen.’
Bij jouw taken hoort ook de piekopvang, de momenten in februari en september waarin veel studenten beginnen aan hun studie en een kamer moeten vinden. Wat zijn je plannen daarvoor?
‘Voor piekopvang, die vooral nodig is voor internationale studenten, kijken we naar nieuwe mogelijkheden, zoals gastgezinnen, huren bij een hospita, enzovoort. Het gaat daarbij nadrukkelijk om tijdelijke oplossingen: je moet internationale studenten de eerste maanden helpen zodat ze tijd hebben om zelf een kamer te vinden.’
In Wageningen worden kamers gereserveerd voor reguliere internationale studenten en uitwisselingsstudenten van buiten de EU. Zij kunnen er twee jaar terecht en hebben dan genoeg inschrijftijd om iets anders te vinden. Moet dat de norm zijn?
‘Ik ken de Wageningse studentenhuisvester Idealis goed en het is knap hoe ze dit doen. In de rest van Nederland lukt dit niet. Laatst zag ik zelfs een tv-programma waarin een internationale student vertelt dat ze elke week met het vliegtuig naar Nederland komt om naar college te gaan.
Kamerdelen is voor tijdens de piek helemaal geen gekke gedachte
Doordeweeks slaapt ze bij iemand op de bank en daarna vliegt ze weer naar huis. Dat is natuurlijk gekkenwerk. Een Nederlandse student kan nog wel een paar maanden heen en weer reizen, maar voor internationale studenten is dat niet te doen.’
Voor EU-uitwisselingsstudenten worden geen kamers gereserveerd, vanuit de gedachte dat die kunnen onderhuren bij de grotere groep uitgaande WUR-studenten. Afgelopen zomer bleek dat niet afdoende en kwam kamerdelen als noodoplossing. Hoe kijk jij daarnaar?
‘Kamerdelen is voor tijdens de piek helemaal geen gekke gedachte. In sommige Europese landen slaapt bijna iedereen met twee studenten op een kamer. Ik zeg niet dat het de norm moet worden, maar het kan een goede tijdelijke oplossing zijn.’
Moet er ook piekopvang voor Nederlandse studenten komen?
‘Het is niet haalbaar om voor alle studenten piekopvang te regelen. Maar het kan voor hen wel oneerlijk voelen als kamers die gereserveerd zijn voor de piekopvang een tijdje leegstaan terwijl zij nog geen kamer hebben.
Niet in alle steden is ruimte voor nieuwbouw
Reizen is voor Nederlandse studenten makkelijker, hoewel niet ideaal. We moeten vooral bijbouwen, zodat die spanning minder wordt. Met 60 duizend wooneenheden zijn we straks goed op weg.’
En de particuliere sector?
‘De overgrote meerderheid van kamers in de particuliere sector is veel te duur en er wordt niet gehandhaafd. Binnenlandse Zaken wil uitbuiting in die markt tegengaan door handhaving verplicht te stellen. Als dat gebeurt, zullen de kamerprijzen in de particuliere sector in veel gevallen met honderden euro’s en soms met de helft naar beneden gaan.’
Wat is de grootste uitdaging?
‘Internationalisering. Wat kan het Ministerie van Onderwijs doen om die in goede banen te leiden? Het is nu alsof we Gods water over Gods akkers laten stromen: we zien wel wat er gebeurt. Maar dat kunnen we niet aan, niet qua onderwijsinstellingen en niet qua huisvesting. Daar moet op landelijk niveau echt iets gebeuren. Moet je al die opleidingen wel in het Engels aanbieden? Het antwoord op die vraag verschilt overigens per instelling en stad.’
‘En daarnaast: als een dolle bijbouwen.’
