Illustratie Valerie Geelen Studenten die een kamer zoeken in Wageningen, moeten op hun hoede zijn voor oplichting. Vooral buitenlandse studenten vallen eraan ten prooi, blijkt uit rondvraag door Resource. Onder tijdsdruk betalen ze bijvoorbeeld voor een kamer die niet bestaat.
Elk half jaar komt er een golf nieuwe studenten naar Wageningen en allemaal hebben ze een kamer nodig. Vooral bij internationale studenten staat er druk op het vinden van een kamer: zonder verblijfsadres kunnen ze zich niet inschrijven bij de gemeente, krijgen ze geen burgerservicenummer en daardoor geen toegang tot hun bankrekening. Oplichters maken gebruik van die druk en laten kamerzoekenden betalen voor kamers die niet bestaan.
‘Ik denk dat je als wanhopige uitwisselingsstudent een makkelijk doelwit bent’, zegt Mathilde Richard (21). Zij kwam dit jaar als uitwisselingsstudent Environmental Sciences naar Wageningen en verloor 1.100 euro aan een oplichter toen ze op zoek was naar een verblijfplek. ‘Ik voelde me verschrikkelijk. Hoe moest ik dit aan mijn moeder vertellen?’
Ik voelde me verschrikkelijk. Hoe moest ik dit aan mijn moeder vertellen?
Het appartement had ze gevonden via een advertentie van een meisje op Wageningen Student Plaza op Facebook. De beschrijving was gedetailleerd, de kamer was gemeubileerd en de prijs was realistisch. ‘Ik was heel geïnteresseerd en zei: oké, wat moet ik doen? Toen kreeg ik een prachtig contract doorgestuurd. En ik moest het snel ondertekenen, want de eerste die het ondertekende zou de kamer krijgen. Het adres bestond; ik was er al even langsgefietst.’ Toen Mathilde vroeg of ze binnen mocht kijken bij het appartement zei de verhuurder dat ze binnenkort oma werd en pas over twee dagen terug in Wageningen zou zijn. Ondertussen kon ze het geld overmaken. ‘Dat was jammer, maar dit was mijn enige optie. Ik maakte het geld over: 500 euro borg en 600 euro voor de eerste maand huur.’
Twee dagen later zou het op de bankrekening van de huisbaas staan. ‘Ik mailde haar om te checken of het geld was aangekomen. Toen zei ze ja, maar dat ze met haar advocaat had gesproken, en die haar had aangeraden om ook het geld voor de tweede maand huur te vragen. Dat was zo’n vreemde vraag dat ik me direct realiseerde: ik ben opgelicht.’
In een tentje
Er wordt door studenten regelmatig gewaarschuwd voor oplichters op Wageningen Student Plaza. ‘Ik weet dat je moet oppassen met Facebook’, zegt Mathilde. ‘Maar ik sliep in een tentje en had misschien al wel op honderd kamers gereageerd.’ Ze is niet de enige die dit jaar is opgelicht tijdens de zoektocht naar een kamer in Wageningen. De studenten Emma en Lucas* verliezen beiden 1.500 euro aan een oplichter. Net als Mathilde worden ze binnengehaald door een meisje op Facebook en doorverwezen naar een huisbaas. Lucas twijfelde vanaf het begin. ‘Ik was niet in Nederland en kon het niet controleren. Maar het contract zag er goed uit en de foto’s ook.’
Soms sturen ze zelfs een kopie van hun paspoort om je vertrouwen te winnen
Na een oproepje van Resource op Student Plaza komen er direct tien studenten naar voren die contact hebben gehad met oplichters. Ze kwamen er op tijd achter dat het een scam was, maar voor velen was het een close call. ‘Ik heb contact gehad met drie oplichters’, zegt Isabella*. ‘In het begin merk je het niet, natuurlijk. Soms sturen ze zelfs een kopie van hun paspoort om je vertrouwen te winnen.’ Meerdere studenten melden dat ze op één dag met soms wel vijf verschillende oplichters contact hadden.
Kamernood
Ingrid Hijman, hoofd van het Student Service Center van WUR, is bekend met een aantal gevallen van kamerfraude in Wageningen. ‘Het zijn vaak uitwisselingsstudenten. Het komt in mijn ogen wel eens voor, maar in vergelijking met andere steden niet zo veel.’ Het Exchange Team van het service center probeert inkomende studenten ook te waarschuwen voor fraude. ‘Zoals: betaal geen borg voor je de kamer krijgt; en als het te mooi lijkt om waar te zijn, is dat vaak ook zo.’ Voor uitwisselingsstudenten die naar Wageningen komen worden geen kamers gereserveerd, zoals bij reguliere internationale studenten. ‘Er zijn jaarlijks veel Wageningse studenten die naar het buitenland gaan en hun kamer in onderhuur geven, daarmee lukt het de meeste jaren wel’, zegt Hijman. Dit jaar liep dat lastiger, vanwege de grotere kamernood.
Als het te mooi lijkt om waar te zijn, is dat vaak ook zo
Aan kamerzoekenden wordt door de universiteit naarst Idealis en Facebook ook HousingDesk Wageningen aangeraden. Medewerkers van de HousingDesk controleren eerst de verhuurder voor de advertentie op hun website geplaatst wordt. Wanneer studenten twijfelen of een advertentie die ze hebben gevonden echt is, kunnen ze aan de organisatie vragen om de kamer te checken, zegt Suzanna van HoudingDesk. ‘Je kunt op Google een reverse image search doen van de foto’s die bij een advertentie staan, om te kijken of die ook ergens anders op het internet staan. En soms fiets ik er gewoon even langs en bel ik aan.’ Ook adviseert ze buitenlandse studenten om even te videobellen met de aanbieder.
Emotionele impact
Mathilde, Emma en Lucas realiseren zich alle drie dat ze zijn opgelicht wanneer de veronderstelde huisbaas met een vage reden om een tweede en derde maand huur vraagt. Emmavond bovendien de naam van het meisje van het Facebookbericht op een lijstje met twaalf oplichters op de website van de HousingDesk. De emotionele impact was groot. ‘Het is een vreselijk gevoel. Zo van, hoe kan ik zo stom zijn geweest?’, vertelt Emma. Mathilde beaamt dat. ‘Ik voelde me echt heel, heel dom.’
De drie studenten hebben aangifte gedaan bij de politie. Mathilde en Lucas probeerden dat in hun thuisland, beide zonder gehoor. Emma heeft nog niks gehoord van de politie in Nederland, maar hoopt dat die contact met haar opneemt. ‘Ik heb nog steeds contact met mijn oplichter. Ik hoop dat ik de politie kan helpen met het oppakken van deze figuur.’
Ik voelde me echt heel, heel dom
Mathilde komt nog steeds hetzelfde type oplichting tegen op Facebook, waarbij de huisbaas twee dagen niet in Wageningen is en intussen wel de nieuwe huurder laat betalen. Ook Lucasziet dat het meisje dat hem heeft binnengehaald nog steeds op Student Plaza actief is. Pas na een maand in Wageningen vindt Mathilde eindelijk een kamer. ‘Via een vriendin op WhatsApp. Ik denk dat we te veel betalen, maar ik heb tenminste een dak boven mijn hoofd.’
Red flags
Hoe herken je een oplichter?
* De oplichter heeft een excuus waarom je de kamer of het appartement niet kan bezichtigen voordat je het geld overmaakt. ‘Ik ben in het buitenland om mijn kind te zien’ is een veelvoorkomende.
* Er zit haast achter:de eerste persoon die het contract ondertekent, krijgt de kamer.
* De persoon die de advertentie op Facebook plaatst, heeft weinig of geen informatie op diens persoonlijke pagina.
* Er zijn afwijkende details in het taalgebruik. Die vallen een Nederlandse student vaak snel op, maar zijn voor een buitenlandse student niet altijd te doorzien. Naast spelfouten of een slechte beheersing van de (Engelse) taal, zijn er andere kenmerken. Suzanna van HousingDesk: ‘Het is raar als in de advertentietekst staat dat het appartement ‘close to a shopping mall’ is, want dat hebben we niet in Wageningen.’
* De oplichter vraagt om persoonlijke documenten. Een verhuurder mag niet om dergelijke documenten vragen, zoals een kopie van het paspoort. Ook het burgerservicenummer is niet nodig voor de uitvoering van de huurovereenkomst. Wel kunnen verhuurders vragen om persoonsgegevens en het nummer van het ID-bewijs.
Reactie politie Wageningen
Erwin Vissers, politie Wageningen: ‘In het afgelopen jaar zijn er enkele tientallen aangiften binnengekomen bij de politie met betrekking tot oplichting of fraude met het aanbieden van kamers in Wageningen. Hoogstwaarschijnlijk is het daadwerkelijke aantal gevallen van oplichting vele malen hoger, maar doen slachtoffers geen aangifte vanwege schaamte of omdat het een (te) gering bedrag betreft. Zonder aangiften wordt dit probleem onvoldoende in kaart gebracht, dus onze eerste tip is om wél aangifte te doen. Verder vindt oplichting vooral plaats via advertenties in Facebook-groepen. Wees daar dus extra alert op. Een derde tip: maak niet zomaar geld of borg over naar een buitenlandse rekening!’
*De namen Emma, Lucas en Isabella zijn gefingeerd. De werkelijke namen zijn bekend bij de redactie.
