Jeroen Candel bij het Europees Parlement. Still uit de opname van het EP Universitair hoofddocent Bestuurskunde Jeroen Candel sprak tegen de Europarlementariërs over de biodiversiteitscrisis en de nood om het voedselsysteem te hervormen, maar zijn lezing leek aan dovemansoren gericht. ‘Het voelde een beetje als in de film Don’t look up.‘
Candel was gevraagd door de organisatoren van het Europese burgerinitiatief ‘Save Bees and Farmers’. Het initiatief, dat bestaat uit 49 organisaties uit 28 landen (waarvan 23 EU-lidstaten), bood afgelopen dinsdag tijdens een hoorzitting ruim één miljoen handtekeningen aan het Europees Parlement in Brussel aan. Ondertekenaars roepen de EU op in 2030 het pesticidengebruik te verminderen met 80 procent, in plaats van te halveren zoals voorgenomen in de Farm to Fork-strategie. Candel startte afgelopen december ook een petitie onder Europese wetenschappers. Ruim zevenhonderd van hen steunden zijn oproep.
Niet geluisterd
Tijdens de hoorzitting sprak Candel samen met collega Violette Geissen (hoogleraar Bodemfysica en Landbeheer), die een groot onderzoek leidt naar de effecten van pesticidencocktails. Candel heeft gemengde gevoelens over die hoorzitting. ‘Het was fijn om namens de wetenschap de urgentie van de problematiek rondom biodiversiteit te benadrukken en politici op te roepen er werk van te maken’, aldus de bestuurskundige. ‘Tegelijk vond ik het frustrerend dat veel politici uit de grote partijen – conservatieven, liberalen, sociaaldemocraten – een erg gebrekkig gevoel van urgentie rondom biodiversiteit leken te hebben.’
Hij vervolgt: ‘Het leek wel of ze niet naar onze bijdragen hadden geluisterd. Zo vertelde ik dat het argument van voedselzekerheid niet gestoeld is op wetenschappelijke inzichten en dat de nieuwe pesticidenverordening de voedselzekerheid niet bedreigt, integendeel. Vervolgens wordt dat argument van voedselzekerheid toch continu opgelepeld. Men is vooral bezig met het beschermen van de status quo. Het voelde een beetje als de film ‘Don’t look up’: hoe duidelijk moeten we het maken?’
De druk erop houden
Als Brussel in eigen huis niet wil luisteren, waar dan wel? ‘Veel burgers maken zich zorgen om biodiversiteit, maar politici in Brussel kunnen van alles doen zonder dat er media-aandacht voor is. Daarom ben ik blij met dit burgerinitiatief.’ Candel verwijst naar de Green Deal waarin de EU stelt in 2050 klimaatneutraal te zijn. ‘Die deal is er gekomen omdat burgers in heel Europa in 2018 en 2019 de straat op gingen om aandacht te vragen voor het klimaat. Eenzelfde mobilisatie, media-aandacht en protest zijn nodig om politici ook over dit onderwerp tot koersverandering aan te zetten.’
Voor wetenschappers ziet hij een tweeledige rol. ‘Naast de pesticidenverordening wordt gewerkt aan een natuurherstelwet, bodemwet en duurzame voedselsysteemwet. Enerzijds moeten we aangeven dat we deze dossiers kritisch volgen en dat we de druk erop houden, maar we moeten ook aanbieden om te helpen. We hebben in Wageningen veel kennis in huis die beleidsmakers kunnen gebruiken om tot effectief beleid te komen.’
