Vanwege de explosiviteit van het onderwerp noemt Resource geen namen en rugnummers. Foto Mika Baumeister – Unsplash Frustratie, verdriet en diepgewortelde zorgen. Nog geen week nadat boeren en burgers hun ‘goede gesprek’ hielden, was Impulse opnieuw het decor van een dialoog over stikstof. Deze keer voor WUR-medewerkers, op initiatief van Marketing & Communicatie en Wageningen Dialogues, om het ook intern te hebben over urgente onderwerpen die soms voor tweespalt zorgen. Het werd een behoorlijk intens gesprek.
Ter sprake kwam bijvoorbeeld de vertwijfeling over de houding van WUR in het politieke en maatschappelijke debat over stikstof. Verschillende wetenschappers vertelden zich enorm betrokken te voelen bij het stikstofvraagstuk; trots ook om te kunnen bijdragen aan het vinden van broodnodige antwoorden. Maar is WUR niet te terughoudend met het kenbaar maken van z’n kennis en inzichten? ‘We doen al zó lang zó veel onderzoek. We weten best wat ongeveer de oplossingen zijn. Waarom dragen we die inzichten niet veel voortvarender uit? Is het een gebrek aan moed of energie, of misschien aan de juiste woorden?’, vroeg een onderzoeker zich af.
De situatie is dramatisch. Maar als wetenschapper wil ik er nog steeds elke dag m’n bed voor uit komen
Niet iedereen vond WUR te stil. ‘Zenden heeft pas zin als oren open staan. Als wetenschappers dragen we kennis aan, maar het is aan de politiek en de markt om er consequenties aan te verbinden.’ En een andere overweging: ‘Ik ben bewust terughoudend in wat ik deel. Emoties en oordelen probeer ik buiten beschouwing te laten. Ik wil voorkomen dat straks de trekkers hier over de campus denderen, of bij wetenschappers thuis.’
Dat WUR regelmatig partijdigheid wordt verweten, kwam natuurlijk ook ter sprake. Afhankelijk van wie je spreekt, is WUR te veel pro-regering, pro-boeren of juist pro-natuur. Dat straalt ook af op individuele onderzoekers. ‘Ik beschouw mezelf en mijn onderzoekswerk als behoorlijk pro-boeren. Toch word ik er als Wageninger extra op aangekeken dat ik thuis geen vlag ondersteboven heb hangen’, aldus een Livestock-onderzoeker. Hetzelfde, maar dan andersom, gebeurt in de ecologische of bio-hoek: argwaan vanwege de vermeende nauwe banden van WUR met de agro-industrie
Twee over twaalf
Juist bij stikstof steekt dat. ‘Het leidt af van de essentie, terwijl Nederland keihard op weg is naar een toekomst waar we écht niet willen zijn’, benadrukte een onderzoeker. ‘Wat de natuur betreft, is het niet twee voor maar al twee óver twaalf’, beaamde een collega met klem. Iemand anders: ‘De teloorgang van de natuur stemt me echt heel verdrietig. Maar de wanhoop van de boeren begrijp ik óók.’
Ik vrees dat we het dieptepunt nog niet bereikt hebben; dat de maatschappelijke polemiek eerst nóg heftiger moet worden
Of het lukt om snel uit te impasse te komen? De Impulse-groep had er een hard hoofd in. ‘Ik vrees dat we het dieptepunt nog niet bereikt hebben; dat de maatschappelijke polemiek eerst nóg heftiger moet worden. Totdat de situatie zo uitzichtloos is, dat er geen andere uitweg meer is dan nader tot elkaar te komen. Misschien is dat onvermijdelijk. Om Einstein te citeren: problemen zijn niet op te lossen vanuit dezelfde mindset die ze veroorzaakte.‘
Perspectief
De dialoog krijgt een vervolg op 27 september en 26 oktober en gaat dan dieper in op handelingsperspectieven. Want ondanks de bezorgde toon van deze sessie moeten die er wel zijn. Zoals een aanwezige verwoordde: ‘De situatie is dramatisch. Maar als wetenschapper wil ik er nog steeds elke dag m’n bed voor uit komen.’
