Geldgebrek was voor deelnemers van X-Fitt 2.0 een belangrijke reden om na het tweejarig programma niet door te gaan met sporten. Foto Shutterstock. Zorg-sportinitiatieven helpen mensen met overgewicht of obesitas om een gezonde leefstijl aan te nemen. Deelnemers vallen na zulke programma’s echter vaak terug in oude gewoontes. Lisanne Mulderij promoveerde op de effectiviteit van een tweejarig programma voor mensen met minimuminkomen of lager. Vooral de kosten van sport zijn een drempel om na afloop door te gaan.
Overgewicht en obesitas komen meer voor bij mensen met een lage sociaaleconomische status. In Arnhem startte in 2016 het zorg-sportprogramma X-Fittt 2.0, voor mensen met een minimuminkomen of lager. Deze gecombineerde leefstijlinterventie richtte zich zowel op gezonde voeding als op meer beweging. Lisanne Mulderij (Health and Society) onderzocht het effect van de interventie op de deelnemers. Twaalf weken sportten de deelnemers drie keer per week in een beweegcentrum: twee keer in een groep, één keer zelfstandig. Daarnaast kregen ze dieetbegeleiding en leefstijlcoaching. ‘Daarna is het de bedoeling dat deelnemers doorzetten met bewegen en gezond blijven eten’, aldus Mulderij. Ze kregen nog bijna twee jaar begeleiding van een leefstijlcoach om hen daarbij te helpen.
Lopen
Gemiddeld verloren de deelnemers tijdens het tweejarig programma 3,4 kilogram lichaamsgewicht, met een grote spreiding. Voor sommigen volgde daarna een terugval, maar een groot deel heeft ‘stukjes uit het programma meegenomen’, concludeert de onderzoeker. ‘Ze geven aan dat ze nog steeds gezond eten of bijvoorbeeld lopend naar de stad gaan in plaats van met de bus, maar ook dat ze er vaker eropuit gaan, initiatief tonen of mensen uitnodigen om iets leuks te doen.’
Het zou mooi zijn als de zorgverzekeraar ook het beweegdeel opneemt in de basisverzekering.
Lisanne Mulderij, gepromoveerd bij Health and Society.
Een belangrijke reden voor mensen om na het programma niet meer te sporten was geldgebrek. De basisverzekering dekt het zorgdeel van leefstijlinterventies, dus de leefstijlcoach en diëtist, maar niet het sportdeel. ‘Dat moeten ze zelf betalen’, vertelt Mulderij. ‘Dat is ingewikkeld, zeker voor deze doelgroep – mensen met een lage sociaaleconomische status, met een minimuminkomen of lager.’ Het zou volgens haar mooi zijn als de zorgverzekeraar ook het beweegdeel opneemt in de basisverzekering. ‘Zeker voor een lokaal initiatief voor mensen met een minimuminkomen zouden de zorgverzekeraar en gemeente samen afspraken moeten maken over hoe ze ervoor zorgen dat deelnemers kunnen sporten.’
Gratis sport
De onderzoeker vroeg ruim duizend Nederlanders met een laag en hoger inkomen welke leefstijl bevorderende projecten gericht op mensen met een laag inkomen zij gefinancierd zouden willen zien. Beide inkomensgroepen kozen het vaakst voor gratis of goedkope groente- en fruitboxen en sportkaarten. Of die vergoeding er nou komt of niet, er is een alternatief dat altijd gratis is, aldus Mulderij: buiten sporten. ‘Wandelen, fietsen, hardlopen, oefeningen in het park doen. Niet alle deelnemers weten dat dat net zo goed sporten is, en dat kost geen geld.’
