FFP2 facemask, magnified. Foto Vittorio Saggiomo Een scanning elektronenmicroscoop is een nuttig hulpmiddel voor wetenschappers. Het instrument vergroot objecten duizenden keren, waardoor het onzichtbare zichtbaar wordt. In zwart-wit, want de microscoop werkt met elektronen in plaats van licht. Om details uit te lichten, kleuren wetenschappers de plaatjes vaak zelf in.
Dat is precies wat Vittorio Saggiomo (BioNano Technologie) ook deed met zijn plaatjes, toen hij eerder dit jaar het apparaat onder de knie probeerde te krijgen. Niet zozeer met een doel, maar gewoon omdat hij van kleuren houdt. Vervolgens kreeg hij een ingeving. ‘Ik heb heel veel kleurboeken gezien, maar nog nooit eentje met dit soort foto’s.’
Fun
Een snelle rondgang op Amazon bevestigde zijn vermoeden. ‘Nee dus. Dan is het een goed idee om het zelf te gaan doen.’ Niet om er aan te verdienen overigens. ‘Gewoon voor de fun en voor de outreach. Om het publiek kennis te laten maken met de wetenschap. Kinderen vinden ze misschien prachtig en denken dan: ik wil later ook wetenschapper worden.’
Het kleurboek met zeventig platen is feitelijk het resultaat van zijn eigen oefeningen met de elektronenmicroscoop. Daarbij legde Saggiomo alledaagse voorwerpen in de machine: een Post-it papiertje, stof, pollen, gist, sporen, kalk, diatomeeënaarde, een cd, een schelp. En hoe eigentijds: een FFP2 mondmasker. Alle voorwerpen worden kort ingeleid.
Vlijmscherp
Vooral de diatomeeën leveren fraaie plaatjes op. Het zijn de glazen skeletjes van eencellige algen. Levend produceren ze voor een groot deel de aanwezige zuurstof op onze planeet. In poedervorm worden de skeletjes gebruikt als pesticide. De vlijmscherpe glazen structuren snijden als messen door kleine insecten. Uitvergroot zijn het stuk voor stuk kunstwerken.
En uitvergroot zijn ze. Een schaal bij elke plaat laat zien dat de objecten zo’n 6000 keer vergroot zijn. De plaatjes vertonen bovendien diepte. Een elektronenmicroscoop scant het oppervlak van het voorwerp, vergelijkbaar met de manier waarop radar de zeebodem in kaart brengt. De foto’s zijn dus eigenlijk reliëf-opnames.
Het kleurboek van Saggiomo is alleen bij Amazon te bestellen en kost twaalf dollar. Het boek wordt on-demand geprint. Tot nu toe gingen er al zo’n 150 over de post. O ja, en de afgebeelde cd is er eentje van Celine Dion. Een grapje, zegt Saggiomo. ‘Zo kon ik een cd-cd-plaatje maken.’
fantastisch!