Eerder ontstond ophef over de invloed van ‘Zuidaskantoren’ op de UvA-vakgroep Belastingrecht. Foto: Unsplash Minister Dijkgraaf noemt het ‘zorgelijk’ dat sommige universiteitsfaculteiten meer bijzonder hoogleraren (die door een externe partij worden aangesteld en vaak ook betaald) hebben dan gewone hoogleraren. Dat maakt ‘het beoefenen van onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek en het verzorgen van onafhankelijk wetenschappelijk onderwijs binnen die faculteiten kwetsbaar’, meent hij. De minister wil hierover in gesprek met de universiteiten.
Hoogleraren met nevenfuncties en externe financiering deden de afgelopen tijd stof opwaaien. Dijkgraaf was ‘geschrokken’ van het bericht van Nieuwsuur dat de leerstoel van bijzonder hoogleraar Rex Arendsen van de Universiteit Leiden betaald wordt door de Belastingdienst, terwijl hij onderzoek doet naar de belastingwetgeving. Het is volgens de minister ‘kwalijk’ dat de Universiteit Leiden geen openheid had gegeven over de financiering van de leerstoel door de Belastingdienst.
Zo’n (schijn van) belangenverstrengeling komt vaker voor, blijkt uit berichtgeving van Folia over de invloed die Zuidaskantoren via een aantal hoogleraren zouden uitoefenen op publicaties van de UvA-vakgroep Belastingrecht.
Sancties als het misgaat
De ‘gesponsorde hoogleraren’ – WUR telt er volgens dit overzicht ruim vijftig, tegenover bijna 170 hoogleraren die uit de reguliere OCW-middelen worden bekostigd – bleven niet onopgemerkt in de Tweede Kamer. Kan de minister geen sancties opleggen als het toch misgaat, wilde de Kamer weten. Die mogelijkheid heeft het ministerie niet, was zijn antwoord. Klachten over de wetenschappelijke integriteit horen vooralsnog thuis bij de Commissie Wetenschappelijke Integriteit.
Maar, waarschuwt de minister, ‘als de zelfregulering niet naar behoren werkt en er geen zicht op verbetering is, zal ik niet schuwen om waarborgen met betrekking tot wetenschappelijke integriteit in de wet te verankeren.’ Hij stuurt de universiteitsbesturen een brief waarin hij hun verantwoordelijkheid voor transparantie ‘onder de aandacht’ brengt.
Mogelijk komt er een centraal en openbaar register waarin de nevenwerkzaamheden van hoogleraren zijn opgenomen. Daar is de minister over in gesprek met de Universiteiten van Nederland. Eerdere pogingen tot zo’n register zijn mislukt.
