Mayaro ‘virus-like particles’ (zwarte pijlen) onder de elektronenmicroscoop. Foto Sandra Abbo Viroloog Sandra Abbo werkte tijdens haar promotieonderzoek aan vaccins tegen het zikavirus en mayarovirus, twee opkomende ziekten in de tropen. Beide virussen worden verspreid door muggen. Het mayarovaccin kan al verder ontwikkeld worden voor een proef bij mensen. Abbo promoveerde cum laude.
In de nasleep van corona zou je het bijna vergeten, maar in 2015 en 2016 was de wereld in rep en roer over de uitbraak van het zikavirus in met name Zuid-Amerikaanse landen. Infectie is vooral gevaarlijk voor zwangere vrouwen omdat het kan leiden tot ernstige microcefalie bij het kind (kleine schedelomvang en hersenen). Bij volwassenen veroorzaakt het virus soms het Guillain-Barrésyndroom (spierverzwakking of verlamming en gevoelloosheid). Momenteel zijn de besmettingscijfers een stuk lager, al komt het virus in de tropen nog steeds voor. Er zijn geen goedgekeurde behandelingen of vaccins tegen het virus. Abbo ging daarom het lab in om een vaccin te maken.
Mayarovirus
Ze ontwikkelde eveneens een vaccin tegen het mayarovirus. Dit virus komt voor in Centraal- en Zuid-Amerika en kan leiden tot langdurige gewrichtspijn. Ook hiertegen is nog geen vaccin of behandeling. Abbo ontwierp vaccins op basis van ‘virusachtige deeltjes’ (virus-like particles, VLP’s). Hierbij is de buitenkant (de envelop) identiek aan die van het virus, alleen bevat het van binnen geen genetisch materiaal. Het is dus onschadelijk, maar wekt wel een sterke immuunrespons op.
Beide vaccins werden op muizen getest door wetenschappers in Australië. Twee shots met het mayarovaccin leidden tot een groot aantal antilichamen in de muis, die daardoor goed beschermd bleef tegen het virus en artritis. Het zikavaccin werkte niet goed en Abbo vermoedde dat het eiwit op de virusenvelop verkeerd gevouwen was. Ze versterkte de verbindingen tussen de eiwitten en verlaagde de zuurgraad van de bioreactor, waardoor de vouwing werd aangepast. Het aangepaste ontwerp is klaar voor een nieuwe muizenproef. Het mayarovaccin kan al verder ontwikkeld worden voor een proef bij mensen.
