Nationale voedselrichtlijnen zijn vaak minder gezond voor de planeet. Foto Shutterstock. Nationale voedselrichtlijnen geven aanbevelingen voor een dieet dat gezond is voor de mens, maar vaak minder gezond voor de planeet. De invloed van de richtlijnen op het milieu wordt niet meegenomen. Onderzoekers van onder meer WUR hebben een model gemaakt dat die impact meeneemt en kijkt hoe een circulair voedselsysteem in de richtlijn past.
‘De meeste voedselrichtlijnen houden geen rekening met duurzaamheid’, vertelt Hannah van Zanten, universitair hoofddocent bij Farming Systems Ecology en een van de auteurs van de modelstudie. ‘Als ze dat wel doen, is het vaak vanuit de huidige situatie, een momentopname – zonder ervan uit te gaan dat ons landbouwsysteem kan veranderen.’ In de nieuwe studie kijken de onderzoekers waar we met het voedselsysteem heen willen, en hoe de richtlijnen daarop aan kunnen sluiten. De studie is dinsdag gepubliceerd in het tijdschrift Lancet Planetary Health.
Minder dierlijke eiwitten
Die momentopname leidt tot een vertekend beeld van wat een duurzaam dieet is, aldus Van Zanten. ‘Zo wordt kip gezien als duurzamer dan rund, wat ook zo is als je vleeskoeien houdt en voert op hoogwaardig voer dat mensen net zo goed zelf kunnen eten.’ Maar als je zowel vlees als melk uit de melkveehouderij haalt en geen aparte vleeskoeien meer hebt, kun je naar een circulair systeem. ‘Voor melkproductie heb je kalfjes nodig. Die kun je met reststromen voeren en dat kan het rundvlees zijn in de voedselrichtlijn. Op deze manier kunnen dieren een belangrijke rol spelen in onze diëten.’
Willen we naar een circulair voedselsysteem, dan betekent dit flinke vermindering van dierlijke producten in ons dieet
Hannah van Zanten, universitair hoofddocent Farming Systems Ecology
Van Zanten en collega’s zochten uit welke en hoeveel restproducten uit landbouwgewassen naar dieren kunnen. ‘Momenteel zijn er niet genoeg restproducten om de dierlijke hoeveelheden van de richtlijnen te produceren. We kunnen de hoeveelheden dierlijke eiwitten die de richtlijnen adviseren, dus niet produceren in een circulair voedselsysteem. Dit zorgt vooral voor minder kippenvlees, eieren, vis en varkensvlees. Willen we naar een circulair voedselsysteem, dan betekent dit daarom flinke vermindering van het aantal dierlijke producten in ons dieet.’
De vraag is of de huidige hoeveelheden nodig zijn voor de gezondheid. De resultaten laten zien dat dat iemand die de richtlijnen volgt teveel eiwit consumeert. Een mindering in aanbevolen hoeveelheden van dierlijke producten zoals kip en rund en het houden van deze dieren op basis van kringloopprincipes kan bijna een kwart schelen in de uitstoot van broeikasgassen en gebruikt bijna een kwart minder land hier in Nederland.
Diversiteit
Het huidige voedselsysteem is gericht op efficiëntie. Dieren krijgen perfect voer, en zijn jaren gefokt om dat voer zo goed mogelijk te benutten. Als we naar diervoeders gaan met laagwaardige ingrediënten, vraagt dat ook om veranderingen in de fokkerij en het veehouderijsysteem, stelt de landbouwkundige. ‘We moeten kijken naar de diversiteit in dierenrassen. Sommige rassen zijn robuuster en kunnen beter omgaan met laagwaardig voer.’
Inmiddels werken de onderzoekers aan een model dat circulariteit inbrengt in het plantaardig deel van de voedselrichtlijnen. De Europese Unie wil al langer naar een meer plantaardig dieet. Kan dat circulair? De resultaten worden eind dit jaar verwacht.
