‘Koe/kalf-contact is een stap richting een dierwaardiger veehouderij.’ Foto Shutterstock Van de circa 15.000 melkveehouders in Nederland zijn er nog geen vijftig die het kalf bij de koe houden. Tegelijkertijd intensiveert de maatschappelijke discussie over dierenwelzijn in de melkveehouderij. Promovenda Margret Wenker onderzocht de welzijns- en gezondheidseffecten van verschillende vormen van koe/kalf-contact.
Wenker bekeek drie vormen van contact: geen contact (= scheiden vroeg na de geboorte, zoals gebruikelijk in de melkveehouderij), volledig contact (waarbij het kalf tussen de koeien loopt en zoogt bij de moeder) en een tussenvariant, waarbij interactie wel maar zogen niet mogelijk is.
Contact beïnvloedt het welzijn?
‘Gedragsexperimenten toonden dat het koeien veel waard is om contact te hebben met hun kalf: ze waren bereid er een steeds zwaarder hek voor opzij te duwen. Qua gezondheid waren er geen nadelen voor de koe. Wel is de melkgift in de melkstal natuurlijk lager en bleek het melkvetgehalte lager. Dat laatste komt waarschijnlijk doordat de koe minder oxytocine aanmaakt, een hormoon dat het laten schieten van de melk stuurt en vermoedelijk ook invloed heeft op de hoeveelheid vet die vrijkomt.’
Voor het kalf was volledig contact niet onverdeeld positief?
‘We constateerden inderdaad wat gezondheidsnadelen, grotendeels te verklaren doordat de huidige koeienstallen onvoldoende zijn afgestemd op heel jonge dieren. Tegelijkertijd hadden kalveren met volledig contact een duidelijk grotere dagelijkse gewichtstoename en een andere samenstelling van het microbioom in de mest, wat van invloed is op het afweersysteem. Die factoren kunnen op langere termijn juist gunstig zijn voor de gezondheid.’
Gezondheid is dus geen reden om af te zien van contact?
‘Nee, laat het liever een argument zijn om te verkennen hoe het stalsysteem zo is aan te passen dat koe/kalf-contact wél kan, zonder nadelen voor het kalf. Voor dierenwelzijn is niet alleen gezondheid belangrijk, maar ook het kunnen uiten van natuurlijk gedrag. Voorheen zijn de dieren altijd aangepast aan het systeem. Als we naar een dierwaardige veehouderij willen, moeten we bereid zijn om het systeem meer aan te passen aan de dieren.’
Ethische versus economische overwegingen?
‘Verschillende factoren spelen een rol, waarvan de integriteit van het dier zeker een belangrijke is. Vanuit hun biologie zijn koeien zoogdieren; ik denk dat we daar meer respect voor moeten hebben. Maar meer koe/kalf-contact kan ook voordelen hebben voor de veehouder. Melkkoeien lijken bijvoorbeeld makkelijker binnen de routines van het boerderijsysteem te passen als ze die hebben kunnen ‘afkijken’ van de kudde waarin ze zijn opgegroeid. Ook weten we uit interviews dat boeren die het kalf bij de koe houden vaak meer werkplezier ervaren.’
Zijn dat genoeg redenen om het roer om te gooien?
‘Belangrijke voorwaarde is dat er een financiële compensatie komt voor het melkverlies, net als meer kennis over de benodigde aanpassingen aan het stalsysteem. Maar dan kan koe/kalf-contact wel een heel belangrijke stap vormen richting een dierwaardiger veehouderij.’
In de prakijk
Op 21 juni start de natuurinclusieve belangengroepering ‘Caring Farmers’ het project Kalfjes bij de Koe, bedoeld om kennis en ervaringen uit te wisselen over koe/kalf-contact in de praktijk. Wenker is niet betrokken bij het initiatief, maar juicht het wel toe. ‘Het helpt als niet elke boer het wiel opnieuw hoeft uit te vinden.’
