Lisa Beckers hangt een streetlight Bee&bee op in Wageningen. Foto Florine Zegers Vorig jaar werden de eerste Streetlight Bee&bees (lantaarnpaal-bijenhotels) opgehangen in Wageningen. Inmiddels hangen ze ook in de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht (tussen Dordrecht en Rotterdam); worden er mini Bee&bees verkocht aan consumenten en zijn er plannen voor 60 bijenhotels in 27 dorpen in Italië. Al met al wordt de bijen-start-up te groot om binnen Enactus te blijven.
Enactus is een wereldwijd studentenplatform voor sociaal ondernemerschap waarvan de Wageningse tak in 2017 werd opgericht. Bij Enactus kunnen studenten deelnemen aan sociale ondernemingsprojecten of helpen er een op te zetten. Voorbeelden van die projecten zijn Insect Impact, dat probeert om het taboe op insectenconsumptie te doorbreken door krekel-brownies te verkopen aan bedrijven en horeca; Uniplastic, waar mensen met afstand tot de arbeidsmarkt plastic recyclen tot producten als kandelaars en onderzetters en Rechtstreeks, dat voedselverspilling tegengaat door fruit dat wordt afgekeurd voor de supermarkt maar verder prima is, te gebruiken voor nieuwe producten zoals jam of cider.
Italiaans consulaat
En dan is er dus BeeGrateful, een project dat zo succesvol is, dat het nog dit jaar losgekoppeld wordt van Enactus Wageningen, vertelt masterstudent Lisa Beckers (Plant Biotechnology en Biobased Sciences) van BeeGrateful. ‘Ons teamlid Stefano Parenti komt uit Italië. Hij kwam via via in contact met de beheerders van een natuurreservaat in de buurt van Milaan. Zij zijn geïnteresseerd in onze Streetlight Bee&bees en willen samen met BeeGrateful een biodiversiteitsproject starten.’ Vervolgens nam het Nederlandse consulaat in Italië contact op met het nieuws dat zij het project willen steunen.
Door deze en andere successen (BeeGrateful is bijvoorbeeld finalist bij de AtlasInvest Entrepreneurship Grant en dingt mee naar een beurs van 15.000 euro), is de bijen-start-up te groot aan het worden om nog onder Enactus Wageningen te vallen, vertelt Beckers. ‘En dat is ook het doel van Enactus-projecten: dat je uiteindelijk op eigen benen verdergaat.’ Dat betekent echter niet dat de acht teamleden straks allemaal een fulltime baan hebben bij BeeGrateful. ‘Momenteel doen we alles op vrijwillige basis. Straks zullen we misschien met een urenvergoeding werken en mocht het écht een succes worden, kan er misschien iemand als werknemer aan de slag, maar zo ver zijn we nog niet.’
Wetenschappelijke evaluatie
De tien Wageningse bijenhotels hangen inmiddels een jaar, maar een wetenschappelijke evaluatie is er nog niet geweest. Beckers: ‘We checken zelf hoe ze het doen, maar er zijn geen precieze tellingen. We zien wel dat de Bee&bees die dichter bij het groen hangen veel sneller gevuld zijn dan de kasten die meer door de stenen van de stad zijn omgeven. Het werkt goed, maar hoe goed precies, is nog niet te zeggen.’
Om een beter beeld te krijgen van de impact van de insectenhotels, kijkt het BeeGrateful-team kijkt naar mogelijkheden om een onderzoeksproject op te zetten in samenwerking met de Universiteit van Milaan. ‘We willen onderzoeken en registreren welke bijensoorten nesten maken in onze Bee&bees en of populaties toenemen’, legt Becker uit. ‘Dit biodiversiteitsproject met zestig bijenhotels zou daar natuurlijk erg geschikt voor zijn. We zijn nu in samenwerking met de universiteit plannen aan het maken voor zo’n onderzoek.’ Er wordt ook samengewerkt met een lokale Enactus-tak in Cassino, nabij Rome. ‘Als we daar een BeeGrateful-team kunnen opstarten, kunnen zij kijken op welke locaties de Bee&bees het beste kunnen worden opgehangen en het project verder uitbreiden naar andere natuurgebieden.’ Ondertussen wordt bij WUR een ACT-project opgezet om advies te krijgen over hoe BeeGrateful het meeste impact kan maken en hoe een wetenschappelijk onderzoeksproject het beste kan worden opgezet.
Tekst gaat verder onder foto.
Nestplaats
Hoewel de naam Bee&bee doet vermoeden dat het gaat om slaapplaatsen voor bijen, zijn ze eigenlijk bedoeld als nestplaats. Becker: ‘Bijen leggen eitjes in de gaten en vullen die met stuifmeel. Die eitjes worden eerst larven en dan, rond het voorjaar, worden het bijen.’ Door de constructie van de Bee&bees komt het licht van de lantaarnpaal de bamboegaatjes niet binnen, waardoor insecten geen last hebben van het licht.
Het onderhoud van de bijenkasten is de taak van de consument, vertelt Becker. ‘Kopers krijgen instructies. We proberen het onderhoud zo makkelijk mogelijk te houden. De bamboestokken zijn bijvoorbeeld makkelijk te vervangen. Samen met designteams zijn we onze ontwerpen aan het optimaliseren: hoe kun je ze makkelijker ophangen?; hoe kun je de hoeveelheid vocht die via het dak bij de bamboestokken komt, minimaliseren?; dat soort dingen.’
Gevangenis
De mini-Bee&bees worden momenteel geproduceerd in een sociale werkplaats in Barneveld, waar zo’n drie mensen met afstand tot de arbeidsmarkt de bijenhotels in elkaar zetten. ‘Zij leveren goed werk, maar er is weinig ruimte om op te schalen’, vertelt Beckers. ‘We zijn nu in gesprek met een gevangenis waar ze aan houtbewerking doen. Daar zouden dan vanaf volgend jaar op grotere schaal Bee&bees kunnen worden gemaakt.’
