De drie pedellen in vol ornaat. Vlnr: Renata Michel, Arianne van Wijk en Lily Kroon. Foto Guy Ackermans ‘Ik weet niet of ik erom zal huilen’, zegt pedel Renata Michel na enig nadenken. ‘Maar ik heb wel een enorm gevoel bij dit gebouw.’ ‘Het zijn mixed feelings’, vult collega Lily Kroon aan. ‘De verbinding met de stad gaat verloren. We verhuizen naar Omnia, een nieuw gebouw op de campus. Niet dat nieuw slechter of beter is, maar het is wel anders. Dit is het laatste gebouw van de universiteit in de stad en dat vind ik jammer.’
‘Ik ben echt een WUR-kind’, gaat Michel verder. ‘Mijn vader was amanuensis bij Entomologie, mijn moeder werkte bij Stiboka, het latere Staring Centrum en nu Alterra. Ik ben met deze Aula opgegroeid. Ik zie mijn vader nog op zijn vaste plekje daar boven op het balkon zitten. Mijn moeder maakte de proefschriften klaar bij de drukker. En ik werd uiteindelijk pedel. Hoe leuk kan je het hebben!’
Het gebouw heeft charme en karakter
Zestien jaar werkt ze al als pedel. Sinds 2006 zijn er ruim 4000 promoties geweest. Natuurlijk heeft ze die niet allemaal zelf als pedel begeleid. Maar een flink deel wel, naast vele inauguraties, afscheidsredes en diploma-uitreikingen. Maar de allereerste plechtigheid in het gebouw vond ver voor die tijd plaats. Om precies te zijn op 5 april 1935, de opening door Koningin Wilhelmina.
Cadeautje
Feitelijk pakte zij het cadeautje uit dat negen jaar eerder al was overhandigd. Op 15 september 1926 schonk oud-minister Folkert Posthuma, voorzitter van het uitvoerend Comité ter Herdenking van het Halve Eeuwfeest het jubilerende landbouwonderwijs in Wageningen een Aula. Het is dan precies vijftig jaar geleden dat de Rijks Hogere Land-, Tuin- en Bosbouw School in Wageningen van start ging. Die school is de directe voorloper van de huidige universiteit, die in 1918 werd opgericht als Landbouwhogeschool. En die school kon wel een visitekaartje gebruiken, was de gedachte achter de schenking van de Aula.
Dat het negen jaar duurde totdat de Aula er daadwerkelijk stond, is een gevolg van onmin en kinnesinne over het ontwerp en de locatie. Voor het ontwerp werd een prijsvraag uitgeschreven en die werd gewonnen door de Haarlemse architect Henry Timo Zwiers. Zijn creatie ‘Hoe ’t groeide’ werd evenwel nooit gebouwd, omdat de gemeente dwars lag. Een tweede ontwerp kreeg uiteindelijk wel de zegen. In 1933 begon de bouw en twee jaar later had de universiteit haar visitekaartje.
Maar wie waren eigenlijk de gulle gevers? Volgens de overlevering is het cadeau voornamelijk betaald door oud-studenten tropische bosbouw, die hun fortuin hadden verdiend in de koloniën. Die legden 55.000 gulden bij elkaar om hun dankbaarheid aan hun opleiding te betuigen. Stille getuigen daarvan zijn de glas-in-lood ramen aan de voorzijde, waarin de wapens van Batavia en Suriname zijn verwerkt. Feitelijk is de Aula daarmee een stuk koloniaal erfgoed.
Toeristen
‘Mag ik er twee noemen?’, zegt Lily Kroon, als naar haar favoriete stukje Aula word gevraagd. ‘Het Klein Auditorium, toen die portretten van de rectoren er nog hingen. Ik was altijd zo trots op die zaal. En het podium van de grote zaal. Je kijkt daar zo mooi uit over de ruimte naar de zonneklok aan de overkant en door de ramen naar buiten. Dat complete plaatje. Het is altijd een fijn gevoel om daar te zijn.’ ‘Ik vind de ruimtelijkheid van de zaal mooi’, vult Renata Michel aan. ‘De zaal is niet extreem groot, maar wel hoog. Die zaal straalt wat uit. En het is hier fijn werken, ondanks dat het tochtig is in de winter en het in de zomer heel heet wordt. Het heeft charme en karakter.’
In Omnia wordt het vast ook weer goed
‘Het gebouw heeft ook historie’, zegt Kroon. ‘Veel mensen die hier komen, vinden dat fantastisch. Bij de uitreikingen van masterdiploma’s komen opa’s en oma’s mee. En iedereen weet natuurlijk dat de Aula een grote rol speelde bij het einde van de Tweede Wereldoorlog.’* Michel: ‘Er zijn ook best veel toeristen die vragen of ze even binnen mogen kijken. Die vinden die geschiedenis heel bijzonder. Dit is en blijft natuurlijk een heel bijzonder gebouw.’
Maar je moet ook vooruitkijken, vinden de pedellen. Michel: ‘Hoe zeg je dat ook al weer: mijn vooruitkijkspiegel is groter dan mijn achteruitkijkspiegel. We moeten door. We gaan naar een nieuw, groot en mooi gebouw en daar wordt het vast ook wel weer goed. En we hebben elkaar. Het zal alleen wel anders worden.’
Bioscoop
De Aula wordt onderdeel van het nieuwe Heerenstraat Theater. ‘De grote zaal wordt dus een bioscoopzaal’, vertelt projectcoördinator Sandra Labree van ontwikkelaar van monumentaal erfgoed BOEi. ‘We handhaven het gebouw zoveel mogelijk. Het idee is om van het balkon waar het orgel staat een tribune te maken. Daar komt ook de projector. Of het orgel blijft is nog niet duidelijk. Alles wat vast zit, zoals de plaquettes, blijven. De portretten van hoogleraren gaan naar Omnia. Het Klein Auditorium wordt een soort Wageningen Experience, waar een film van 10-15 minuten bezoekers laat zien wat de stad te bieden heeft. Met veel aandacht natuurlijk voor de geschiedenis, de oorlog en WUR.’
*Op zaterdag 5 mei 1945 ondertekenden de Duitse generaal Blaskowitz en de Canadese luitenant-generaal Charles Foulkes in Hotel De Wereld in Wageningen de Orders on the Surrender waarmee een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog. Op zondag 6 mei volgde de technische uitwerking van de ‘orders’ in de Aula van de landbouwhogeschool.
