Erik Wurz (Mariene Dierecologie) is een van de twee gecertificeerde wetenschappelijk duikinstructeurs van Nederland. Eigen foto. Die ban werd in juli vorig jaar door de directie van de Animal Sciences Group ingevoerd, omdat er onduidelijkheid was over de Arbo-regels waaraan duikers moesten voldoen. Met de invoering van een nieuw nationaal protocol voor wetenschappelijk duiken gaat de ban er per 1 mei vanaf.
Wetenschappers en studenten die voor hun onderzoek duiken, moeten formeel aan de regels voor beroepsduikers voldoen. ‘Maar in de praktijk gebeurt dat nergens’, zegt hoogleraar Marine Dierecologie Tinka Murk. ‘Een aio bijvoorbeeld zou dan twee jaar lang een opleiding moeten volgen om beroepsduiker te worden. Dan is de helft van je tijd al voorbij voor je het water in mag.’
Onnodig
De strenge eisen zijn volgens Murk niet nodig. ‘WUR heeft één beroepsduiker in dienst, die onder moeilijke omstandigheden op de Noordzee onder druk mag. Maar in Kenia op zes meter riffen controleren is heel iets anders. Een wettelijk geldend protocol voor duikende beroepsonderzoekers is er niet; feitelijk voldoen dus de meeste onderzoekers die duiken in ons land niet aan de regels.’
Dat wil volgens Murk niet zeggen dat er onveilig wordt gedoken. ‘Maar ook niet dat het veilig is. Het is een grijs gebied.’ De poging van Murk om duidelijkheid te scheppen, had een tijdelijke ban van de ASG-directie tot gevolg. Dat kwam ook doordat een in 2015 ontwikkeld WUR-duikprotocol nooit door de Arbeidsinspectie als een goede tussenoplossing werd geaccordeerd.
Sommigen losten het op door te gaan snorkelen, maar dat is zwaarder en juist veel gevaarlijker
Tinka Murk, hoogleraar Mariene Dierecologie
Door de duikstop kwamen veel projecten onder druk te staan. Murk: ‘Sommigen losten het op door te gaan snorkelen. Maar dat is zwaarder en juist veel gevaarlijker dan duiken, omdat je steeds weer naar boven moet voor lucht.’ De ban was niet WUR-breed. Dat leidde volgens Murk tot de vreemde situatie dat op dezelfde plek onderzoekers van ASG niet en van ESG wel met perslucht onder water mochten.
Uniform protocol
Om het grijze gebied in de Arbo-regels aan te pakken werd een nationaal platform opgericht, waaraan alle instituten meedoen die duikend onderzoek uitvoeren. Het resultaat is een uniform protocol voor wetenschappelijk duiken. Dat protocol is volgens Murk bovendien in lijn met die elders in Europa en de VS. Murk: ‘Als het wordt erkend, maken we een enorme sprong voorwaarts.’
Het nieuwe protocol ligt nu ter beoordelingen bij de Arbeidsinspectie. De Nederlandse instituten die deelnemen aan het platform gaan het sowieso per 1 mei invoeren. Het wetenschappelijk duiken is daardoor volgens Murk systematischer en veiliger. Onderdeel van het protocol is de eis – met een overgangstermijn van een jaar – een Europees geldig certificaat voor wetenschappelijk duiken te bezitten. Die opleiding gaat WUR aanbieden voor duikende medewerkers en studenten.
