Foto Schutterstock In zijn eerste boek Wild Jaar, dat vorig jaar verscheen, vertelde sociaal-wetenschapper Koen Arts over zijn concrete experiment om een jaar lang buiten te slapen. Maar al ver daarvoor klom hij in de pen. ‘Ik schrijf verhalen zolang ik me kan herinneren’, zegt hij. In zijn nieuwste boek IJsberen met optimisme zijn vijftig van die verhaaltjes gebundeld.
Het titelverhaal gaat over een denkbeeldige vijfkamp tussen de ijsbeer – symbool van klimaatverandering – en Christiano Ronaldo – voetballer en toonbeeld van menselijk kunnen, commercie, consumentisme en alles wat de klimaatverandering teweeg heeft gebracht en het leefgebied van de ijsbeer als sneeuw voor de zon doet wegsmelten.
Schrijnend
‘Het werkwoord ijsberen kennen we van ongedurig heen en weer drentelende dieren in de dierentuin’, licht Arts toe. ‘Het beeld van de ijsbeer op een wegsmeltende ijsschots is schrijnend. Dat schrijnende probeer ik in het boek steeds met optimisme, een kwinkslag of humor te lijf te gaan. Deels om de kolossale uitdagingen nog scherper te illustreren. Ik hoop vervolgens dat mensen iets meer over de thema’s in mijn boek gaan ijsberen.’
Arts onderzoekt de driehoek tussen natuurbescherming, dagelijkse consumptie en milieuproblematiek. ‘Dagelijks krijgen we doemverhalen over ons uitgestrooid over de naderende ondergang van de aarde. Toch blijft het voor heel veel mensen een ver-van-mijn-bed-show. Als je niet in de groene bubbel zit, wat betekenen die thema’s dan voor je dagelijkse leven?’
Door verhalen te schrijven, ga je op een andere manier met de materie om. Dat levert mij soms verrassende inzichten op
Koen Arts, onderzoeker Bos- en Natuurbeleid
‘Die driehoek vind ik belangrijk om te analyseren’, vervolgt hij. ‘Dat kan goed door te schrijven. Als onderzoeker ben je gewend om doortimmerd en wetenschappelijk overtuigend te schrijven. Maar door literair te schrijven ga je op een andere manier met de materie om. De inzichten die dat oplevert, verrassen mezelf soms.’
Berrie Omdehoek
De onderwerpen waar Arts over schrijft, lopen uiteen van golfen met Donald Trump tot de geneugten van seks in de natuur, van het zorgeloze natuur-dient-de-mens karakter Berrie Omdehoek tot een overpeinzing over het subtiele verschil tussen plastic en kunststof. De toon is licht, maar de woorden zijn doordacht en verraden zowel Arts’ filosofische achtergrond als diens docentschap bij Bos- en Natuurbeheer.
Grappig, maar ook venijnig, is de manier waarop Arts collega-filosoof Bas Haring op zijn plek zet. Haring betwijfelt het nut van biodiversiteit. Een soort meer of minder, wat maakt dat nou uit? Arts trekt dat idee door tot in het absurde: een wereld met alleen nog maar de soort Bas Haring. Voor de afloop moet je het boek maar lezen.
IJsberen met optimisme is verschenen bij Noordboek Uitgeverijen, telt 207 pagina’s en kost 19,90 euro.
