Foto: Shutterstock Twee jaar na de cororonarun op wc-papier wordt er in de supermarkten nu bijna gevochten om zonnebloemolie of tarwebloem. Tamelijk overdreven, blijkt uit een onderzoek van Wageningen Economic Research.
Afgezien van de gebieden waar wordt gevochten, leidt de oorlog in Oekraïne vooralsnog nergens tot gebrek aan voedsel: niet in Nederland, niet in de EU en niet wereldwijd. Wel drijven paniek en onrust de prijzen op. Dat concluderen onderzoekers van Wageningen Economic Research in een op verzoek van minister Staghouwer (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) opgestelde analyse, die hij onlangs aan de Tweede Kamer stuurde.
Grote volatiliteit
Dat de oorlog al direct forse effecten heeft op bijvoorbeeld de graanprijs, kunnen de onderzoekers wel duiden. ‘Factoren als “hamsteren” en onrust in de markt spelen hierin een rol. In zijn algemeenheid geldt dat landbouwmarkten zelden in evenwicht zijn en vrij makkelijk ook uit balans raken. Dit vertaalt zich in een grote volatiliteit van de prijzen. Kleine tekorten of overschotten kunnen leiden tot grote prijseffecten’, zo stelt het rapport.
Armeren in de knel
Hoewel er dus vooralsnog geen gebrek is aan aanbod, kunnen stijgende voedselprijzen er toch voor zorgen dat de toegang tot voedsel wordt belemmerd, signaleren de onderzoekers. Dat raakt vooral mensen in armere landen, die soms meer dan de helft van hun inkomen uitgeven aan voedsel. Maar ook in Nederland en de rest van Europa kunnen mensen in de knel komen vanwege de gestegen voedselprijzen, die het gevolg zijn van én duurdere grondstoffen én hogere energiekosten – een ontwikkeling die overigens al inzette voordat de oorlog losbarstte. Voedseltekorten liggen volgens het rapport voorlopig nog niet op de loer. ‘Sommige producten kunnen schaarser worden, maar er zijn genoeg alternatieven beschikbaar om te voorkomen dat schaarste een bedreiging gaat vormen voor de voedselzekerheid.’ Over hoe de situatie zich op langere termijn ontwikkelt, is nog veel onzekerheid. De komende tijd worden verschillende scenario’s doorgerekend om daar meer over te kunnen zeggen.
Roggebrood en hagelslag
Een lief detail aan dit onderzoek: onderzoeker Petra Berkhout werd er door verschillende media over geïnterviewd, van het Financieel Dagblad tot Kidsweek. De jeugdige lezers van die laatste kon ze geruststellen: ongerustheid over lege schappen is niet nodig, want in geval van nood kan Nederland zichzelf redden – zelfs als alle toevoer uit het buitenland stokt. ‘Maar dan eten we zoals in de middeleeuwen. Met veel roggebrood, want broodgraan komt nu vooral uit het buitenland. En hagelslag zul je moeten missen. Het is hier veel te koud voor de cacaobomen.’
