Ongeveer twee keer per maand droom ik dat ik achter het stuur zit van een auto. In het begin heb ik alles onder controle, maar gedurende de droom verlies ik die controle en eindigt de auto zonder uitzondering in de berm of in het water. Deze nachtelijke dollemansritten zijn denk ik een overblijfsel van een klein rijlestrauma. Uiteindelijk ben ik maar met de rijlessen gestopt, omdat ik geen overzicht kreeg op de weg en mijn hersenen spiegels niet begrijpen.
Het spiegelfenomeen is niet iets van de afgelopen jaren. Al tijdens de CITO-toets op de basisschool waren al mijn fouten gerelateerd aan spiegels en ander ruimtelijk inzicht. Nadat ik vrienden over mijn spiegelcomplex had verteld en ze me hartelijk hadden uitgelachen, vond ik het wel de moeite om op zoek te gaan naar een oorzaak. Zo kwam ik terecht in de onverlichte wereld van versterkte en verminderde werking van cognitieve eigenschappen. Een van die verminderde werkingen staat in de wetenschap bekend als afantasia, wat zich uit het Oudgrieks laat vertalen als zonder waarneming. Zoals zoveel afwijkingen, is ook deze aandoening een spectrum.
Alsof iedereen een beamer met fotorolletjes in zijn hoofd heeft en de natuur bij deze kleine groep vergeten is om de stekker in het stopcontact te steken
Een simpel testje is om een goede vriend in gedachten te nemen. Hoe scherp zie je deze persoon voor je? Is het als een levensechte foto, of meer als een vage schets? Ongeveer 2 procent van de mensheid ziet- net als ik – bij dit testje (bijna) helemaal niets voor zich. Alsof iedereen een beamer met fotorolletjes in zijn hoofd heeft en de natuur bij deze kleine groep vergeten is om de stekker in het stopcontact te steken. Het zogenaamde mentale oog ontbreekt.
Uit recent onderzoek blijkt dat deze groep van afantasten ook een heel ander geheugen heeft dan personen met een voorstellingsvermogen. Waar iemands jeugd normaal als een soort van film kan worden afgespeeld, is het voor mij meer een opsomming van gebeurtenissen. Mijn herinneringen worden veel meer geleid door geuren, geluiden en gevoelens dan door de visuele omgeving.
Deze persoonlijke zoektocht bewijst weer eens dat er zo veel meer van invloed is op hoe iemand zich door het leven begeeft dan je in eerste instantie kunt opmerken. Het fascineert me om me voor te stellen wat voor andere verklaringen voor individuele verschillen er nog te ontdekken zijn. Ik kan er bijna geen beeld van maken.
Oscar Delissen is vierdejaars student Levensmiddelentechnologie en studeert deze periode in Bolzano, Italië.
