Foto Roelof Kleis
Op een afstandje kun je denken aan een feestje. Iemand laat een met helium gevulde witte ballon op. Maar dit is geen feestje. Ja, een wetenschapsfeestje. Onder de ballon hangt een wit koffiebekertje vol sensoren. En de omstanders zijn eerstejaars Soil, Water, Atmosphere. De ballon is een weerballon die voor hen de atmosfeer in kaart gaat brengen.
Inleiding Atmosfeer heet het vak. ‘De studenten krijgen een inleiding in alles wat met weer, atmosfeer, meteorologie en luchtkwaliteit te maken heeft’, legt meteoroloog Bert Heusinkveld uit. ‘Met de data die dit oplevert, moeten ze de komende week aan de slag tijdens het college. Je kunt ze data natuurlijk ook aanreiken, maar dit is veel leuker. Zo krijg je veel meer betrokkenheid.’
Kort voor 11:00 uur gaat de ballon de lucht in en in minder dan een minuut is-ie uit zicht. Maar op de laptop stromen de gegevens binnen, want aan de ballon zitten in een bekertje sensoren voor temperatuur, luchtvochtigheid, hoogte, luchtdruk en locatie. Gekoppeld aan Google Earth is de ballon in 3D exact te volgen. Elke twee seconden komen nieuwe data binnen.
Hogere luchtlagen
‘Met de gps kan ik de locatie en daaruit de windsnelheid en -richting uitrekenen’, zegt Heusinkveld. ‘Kijk, hij is nu bij Renkum, op zo’n 1600 meter hoogte. Hij gaat pal oost naar Arnhem. Daarna verwacht ik dat-ie naar het noorden afbuigt, vanwege de luchtstroming in de hogere luchtlagen. Dat is de stroming die ook het woestijnzand deze kant op transporteert.’
Heusinkveld laat de ballon uiteindelijk tot zes kilometer stijgen. Daar is het ding wel een uurtje zoet mee. Dan geeft Heusinkveld een signaal waardoor het touwtje waar het koffiebekertje aan hangt doorbrandt. Hij wil de apparatuur graag terug. Op basis van de data kan Heusinkveld sturen waar de koffiebeker landt. ‘Ik wil niet dat-ie ergens in het water terecht komt.’
Je kunt ze de data ook aanreiken, maar dit is veel leuker.
Bert Heusinkveld, leerstoelgroep Meteorologie en Luchtkwaliteit
Voor de studenten zit aan die landing een wedstrijdje vast. Zij hebben op gele post-it’s een gokje gewaagd waar de ballon terecht gaat komen. Wie de locatie raadt, krijgt een opblaasbare plastic wereldbol. ‘Een jaar geleden kwam hij in Duitsland terecht’, zegt Heusinkveld. ‘Maar toen stond er een sterke wind. Ik gok nu op Hoenderloo.’
