Foto Shutterstock De wereldwijde schaarste aan helium doet zich voelen op de campus. Leverancier SOL Nederland kan het gas niet meer leveren. Onderzoek en onderwijs zullen het moeten doen met de beperkte voorraad die er nog is, zegt Ineke Rus, contractmanager technische gassen bij het Facilitair Bedrijf.
De levering van helium, als bijproduct van de gaswinning, is al jarenlang een probleem. De VS, Qatar, Algerije en Rusland zijn grote leveranciers. Het tijdelijk wegvallen van productiecapaciteit, gevoegd bij de huidige oorlog, zorgt volgens Rus voor een dip in de levering van het edelgas. De prijzen zijn bovendien torenhoog. Rus: ‘Sinds 2013 is de prijs met 240 procent gestegen.’
Koeling
Op dit moment worden de gevolgen van het tekort voor WUR in kaart gebracht. Helium is (in vloeibare vorm) onmisbaar voor de koeling van de grote magneten in NMR-apparaten. Het gas wordt daarnaast als dragergas gebruikt in gaschromatografen en massaspectrometers, die essentieel zijn in de chemische analyse. Rus: ‘Daarvan hebben we er tientallen staan bij WUR.’
Niemand wil leveren op dit moment; ze houden het voor de eigen klanten vast
Ineke Rus, contractmanager technische gassen bij het Facilitair Bedrijf
Het NMR Centrum kan voorlopig nog wel even vooruit, laat directeur Maarten Smulders weten. ‘Wij gebruiken vloeibaar helium (van -269 0C) om de magneten te koelen. Dat vullen we een paar keer per jaar aan. Volgende week is het weer zover. De benodigde 250 liter hebben we nog wel op voorraad.’ Maar voor de toekomst zal er een oplossing moeten komen.
Alternatieven
WUR gebruikte vorig jaar voor 146.000 euro aan helium. Het meeste daarvan gaat naar de NMR-apparaten. Alternatieven zijn er volgens Smulders niet. Voor de gaschromatografen zijn die er wel, zegt Rus. ‘Je kunt ook waterstof of stikstof als drager gebruiken, maar je verliest er mogelijk wel resolutie mee.’ Dat wil zeggen: de kwaliteit van de analyse gaat achteruit.
Hoe het tekort wordt opgelost, is nog onduidelijk. Rus: ‘Er is intensief contact met SOL, waardoor er mogelijk toch nog leveringen komen.’ WUR mag daarnaast ook elders inkopen. ‘Natuurlijk hebben we dat al geprobeerd,’ zegt Rus, ‘maar niemand wil leveren op dit moment. Ze houden het voor de eigen klanten vast.’ De nadruk ligt daardoor voorlopig op zuinig zijn en het spul alleen gebruiken voor de echt noodzakelijke projecten.
