Foto Wikimedia Voor wetenschappers is het een intrigerende vraag: hoe groot is de soortenrijkdom op aarde? Wat betreft de bomen lag de lat tot voor kort op 64.000 verschillende soorten. Een waanzinnig aantal, gezien de meesten van ons er niet meer dan enkele tientallen kennen. Maar het blijken er nog veel meer, laat een nieuwe berekening zien.
De studie is een initiatief van het Global Forest Biodiversity Initiative (GFBI), waarvan WUR-hoogleraar Gert-Jan Nabuurs een van de oprichters is. Het GFBI brengt data bij elkaar over bossen. De database omvat volgens Nabuurs inmiddels meer dan 1,3 miljoen bosperceeltjes. Daarop groeien ruim 28.000 verschillende soorten bomen. Maar grote delen van de wereld zijn ondervertegenwoordigd.
Wildste getallen
Met statistische methoden is vanuit deze en andere databases een berekening gemaakt van het totale aantal soorten bomen op de wereld. Dat aantal komt uit op 73.300 soorten, oftewel 9.300 meer dan tot nu toe werd gedacht. Nabuurs is niet erg verrast over dat aantal. ‘Er gingen de wildste getallen rond, van 40.000 tot 100.000. Dan zitten we hiermee mooi in het midden.’
De gebieden met hoge biodiversiteit zijn veelal afgelegen en moeilijk bereikbaar
Gert-Jan Nabuurs, hoogleraar Europese Bossen
Maar het aantal toont wel aan dat er nog heel veel onbekende biodiversiteit is, zegt Nabuurs. ‘Zelfs voor dit soort grote organismen gaat het al om grote aantallen. Bovendien weten we van maar heel weinig bomen heel veel.’ De studie toont ook aan waar de grote lacunes te vinden zijn: in Zuid-Amerika. Bijna de helft van de onbekende soorten is daar te vinden.
Dat is op zichzelf weinig verrassend. Van de wel bekende soorten is ook ongeveer de helft in Zuid-Amerika te vinden. De tropische regenwouden zijn erkende hotspots van biodiversiteit. In de afgelegen oerwouden en moeilijk bereikbare berggebieden valt nog een wereld te ontdekken. Als je goed zoekt tenminste, want een derde van de soorten (bekend en onbekend) is zeldzaam.
Aandacht
Aan de berekening kleven overigens flinke onzekerheden. Het aantal soorten kan nog flink hoger uitpakken. Het belang van de studie zit ‘m volgens Nabuurs dan ook niet zozeer in het getal zelf. ‘Het belang zit in de aandacht die dit genereert voor de rijkdom aan soorten en in welke gebieden de biodiversiteit groot is. Wat er nog is aan oerbos, moeten we goed beschermen.’
Is de studie daarmee niet zonder meer een aansporing om massaal op expeditie te gaan? ‘Ja en nee’, vindt Nabuurs. ‘Als wetenschapper wil je natuurlijk die onbekende soorten op naam brengen en beschrijven. Maar de gebieden met hoge biodiversiteit zijn veelal afgelegen en moeilijk bereikbaar. Er komen niet of nauwelijks mensen. Dat wil je ook graag zo houden.’
