‘In Nederland komt er snel een ophokplicht van pluimvee na een uitbraak van vogelgriep.’ Foto Shutterstock Steeds meer vogels in Europa raken besmet met vogelgriep en in Nederland zijn ook al dode roofvogels, vossen en otters met vogelgriep gevonden. Zes vragen voor vogelgriep-expert Nancy Beerens van Wageningen Bioveterinary Research.
Hoe neemt de verspreiding van vogelgriep toe?
‘Het virus kwam afgelopen jaren in oktober ons land binnen met trekvogels. Dit jaar lijken er veel trekvogels besmet te zijn. Zij hebben ook andere vogels besmet in waterrijke gebieden, zoals eenden, smienten, ganzen en zwanen. We krijgen nu besmette dode vogels binnen uit alle provincies, behalve Drenthe.’
Er zijn nu zelfs al otters besmet met vogelgriep?
‘Dit jaar zijn er inderdaad ook dode zoogdieren binnengebracht die waarschijnlijk vogels met vogelgriep hebben opgegeten. Dan moet je denken aan vossen, bunzingen en otters. Of dat helemaal nieuw is, weet ik niet. De verschijnselen van vogelgriep lijken heel erg op rabiës. Vroeger werden deze dieren daarom alleen getest op rabiës. Nu vogelgriep in het nieuws is, worden er meer zoogdieren naar ons opgestuurd en tellen we meer besmettingen met vogelgriep.’
Moeten we ons zorgen maken over besmetting van mensen?
‘De zoogdieren die nu besmet raken, zijn waarschijnlijk zogenaamde dead end hosts. Ze verspreiden het virus niet verder. Af en toe raken er mensen besmet met vogelgriep, maar mensen krijgen lichte symptomen en verspreiden het vogelgriepvirus niet. We zijn wel beducht op mutaties van het virus. We hebben in vos en otter een mutatie gevonden, waardoor het virus zich heeft aangepast aan de lagere lichaamstemperatuur van deze zoogdieren. Het virus heeft veel meer mutaties nodig om zich te kunnen verspreiden onder zoogdieren, maar toch.’
Waarom verspreidt het virus zich zo snel onder vogels in Europa?
‘In Nederland hebben we een snelle diagnostiek en komt er snel een ophokplicht van pluimvee na een uitbraak van vogelgriep. Daarom verspreidt het virus zich in Nederland wel in het wild, maar niet van pluimveebedrijf naar andere bedrijven. In andere Europese landen wordt veel pluimvee buiten gehouden. Dan kan het virus zich sneller onder bedrijven verspreiden. In Italië zijn nu bijna 400 pluimveebedrijven besmet, tegen 20 Nederlandse bedrijven.’
Hebben jullie nieuwe inzichten over het virus?
‘We zien dat trekvogels elk jaar opnieuw het virus in Nederland introduceren, maar vorig jaar zijn er ook in de zomer nog enkele besmette wilde vogels gevonden. Maar de meeste trekken in het voorjaar weg en dat is goed nieuws. Wel zien we dat vijf jaar geleden nog veel eenden en smienten besmet raakten met vogelgriep en dit jaar vooral ganzen en zwanen. Blijkbaar past het virus zich aan – we weten niet hoe – en Nederland herbergt een grote watervogelpopulatie die hier ’s zomers blijft. Als daar vogels van besmet raken, dan dreigt het virus zich te vestigen in Nederland.’
Moet het pluimvee worden gevaccineerd tegen vogelgriep?
‘Daar moet de overheid zeker naar kijken, maar het blijft belangrijk dat het virus zich niet alsnog kan verspreiden, zoals je nu ziet bij het coronavaccin: we worden minder ziek, maar het virus kan zich nog wel -ongezien – verspreiden. Dat is een risico. We testen nu enkele vaccins, om te kijken of ze goed werken.’
