NAEC in betere tijden. Foto WUR WUR heeft de personeelsleden van het National Agriculture Education College (NAEC) in Afghanistan al enkele maanden niet meer betaald. Er is geen normaal betalingsverkeer mogelijk met Afghanistan, sinds de Taliban de macht overnamen en het ministerie van Financiën van de VS betalingen aan dit land op de sanctielijst plaatste.
Sindsdien durft geen bank nog geld over te maken aan Afghanistan. Daardoor voldoet WUR niet aan zijn verplichting om salarissen uit te keren aan het personeel in Kabul, zegt Hans van Otterloo, projectleider van de lerarenopleiding in Kabul. Het gaat om 72.000 dollar aan achterstallige salarissen aan docenten, bewakers en boerderijpersoneel van de lerarenopleiding.
Hawala
Van Otterloo vindt dat WUR snel geld moet overmaken naar Kabul met een alternatief banksysteem, het hawala-systeem, maar dat wil WUR niet gebruiken zonder toestemming van het ministerie. Dit systeem werkt volledig op vertrouwen: WUR betaalt een tussenpersoon of organisatie en die zorgt ervoor dat iemand anders in Afghanistan het gewenste bedrag uitbetaalt. Vrijwel alle westerse NGO’s in Afghanistan, zoals Cordaid, gebruiken dit of een vergelijkbaar systeem.
Taliban
WUR heeft verschillende testbetalingen via het reguliere bancaire systeem uitgevoerd aan Afghanistan, meldt de raad van bestuur, maar deze bleken niet uitvoerbaar. ‘Alternatieve overschrijvingsmethoden, buiten het reguliere bancaire betalingsverkeer, zijn niet getoetst op legaliteit en voorkomen moet worden dat er onbedoeld gemeenschapsgeld doorvloeit naar terroristische organisaties zoals de Taliban’, stelt het bestuur in een reactie. WUR weet niet hoe ze de betalingen verantwoord kan uitvoeren en heeft het ministerie van Financiën om advies gevraagd.
Dubai
Van Otterloo denkt aan een variant van het hawala-systeem, waarbij WUR giraal geld overmaakt naar een bedrijvengroep in Dubai, die vervolgens hun partnerorganisatie in Afghanistan opdracht geeft de salarissen te betalen. Op deze wijze zou WUR de uitgaven goed kunnen verantwoorden. Twee maanden geleden zegde het ministerie van Buitenlandse Zaken toe uitsluitsel te zullen geven welke betalingsroute ontwikkelingspartners kunnen gebruiken, maar een antwoord laat op zich wachten.
Kafka
De situatie rond de lerarenopleiding van WUR in Kabul doet kafkaësk aan. Buitenlandse Zaken, dat de opleiding financiert, verlengde deze zomer het project tot 1 november 2022, maar heeft alle activiteiten na de machtsovername door de Taliban ‘on hold’ gezet. Van Otterloo is sinds 1 november officieel geen projectleider meer. Van Otterloo: ‘Maar we doen allemaal of er nog een project is, iedereen blijft zijn rol spelen.’ Hij wil de lerarenopleiding in elk geval open houden tot 1 mei 2022, zodat de huidige studenten hun opleiding tot landbouwdocent kunnen afmaken en WUR op zoek kan naar vervolgfinanciering.
Mensenlevens
Sinds oktober hebben de personeelsleden geen salaris gehad, terwijl de economische situatie in Afghanistan heel slecht is. Van Otterloo heeft enkele duizenden dollars voorgeschoten aan zijn Afghaanse collega’s, zodat ze eten kunnen kopen. Er dreigt een gigantische hongersnood in Afghanistan. ‘Ik hoop dat er geen doden gaan vallen omdat wij boekhoudkundige risico’s boven mensenlevens plaatsen.’
