‘Bij bepaalde gelegenheden verwachten mensen nu eenmaal een stuk vlees, bijvoorbeeld bij een barbecue.’ Foto Shutterstock Het stukje vlees vervangen door een andere eiwitbron? Daar zijn een hoop drijfveren bij betrokken, ontdekten onderzoekers van Humane Voeding en Gezondheid.
De smaak van vleesvervangers is niet de belangrijkste stimulans om vegetarisch te eten. Kennis van milieu en gezondheid, de kostprijs, bereidheid om nieuw voedsel te proberen en de setting en bereiding van de maaltijd zijn minstens zo belangrijk. Ook kiezen vrouwen vaker dan mannen voor een alternatieve eiwitbron. Dat presenteerden Wageningse wetenschappers afgelopen maand in hun review in het wetenschappelijke tijdschrift Nutrients.
Bereiding
Hoewel die beweegredenen niet geheel onverwacht zijn, waren de onderzoekers toch verrast over de uitkomst. ‘We dachten van tevoren dat gezondheid een veel belangrijkere drijfveer was’, zegt Marianne Geleijnse, hoogleraar Voeding en Hart- en vaatziekten. Het onderzoek laat zien dat er juist vele factoren bij betrokken zijn. De overstap maken van vlees naar alternatieve eiwitbronnen is dus niet zo eenvoudig.
We dachten van tevoren dat gezondheid een veel belangrijkere drijfveer was
Marianne Geleijnse, hoogleraar Voeding en Hart- en vaatziekten
Hoewel mensen de smaak en textuur van vleesvervangers belangrijk vinden, blijkt dat de maaltijd als geheel bepalender is voor de keuze tussen vlees en vegetarisch. ‘Het gaat dus ook om hoe je het eten serveert en of het gerecht goed bereid is’, zegt Geleijnse. Daarnaast is de keuze afhankelijk van de situatie. Situationele gepastheid, noemen de wetenschappers dat. ‘Bij bepaalde gelegenheden verwachten mensen nu eenmaal een stuk vlees’, vertelt Geleijnse. ‘Bijvoorbeeld bij een barbecue of tijdens de zondagse familiemaaltijd.’
Handvat voor gericht onderzoek
Met hun studie geven de voedingswetenschappers een overzicht van stimulansen voor vleesvervangers. ‘Ons onderzoek is net een grote puzzel waar nog puzzelstukjes ontbreken’, vertelt Geleijnse. Informatie over bepaalde factoren, zoals religie en dierenwelzijn, mist, terwijl naar andere factoren, zoals de verpakking van vleesvervangers, juist veel meer onderzoek is gedaan.
De Wageningse onderzoekers hopen dat hun collega-wetenschappers nu gerichter onderzoek doen om de ontbrekende puzzelstukjes in te vullen.
Nieuwe generatie, nieuwe studie
Een probleem bij onderzoeken naar vleesvervangers is dat de ene studie vlees vervangt door bruine bonen, de ander door vegetarische worst en weer een ander door insecten. ‘We hebben deze studies op één hoop gegooid, maar er zitten grote verschillen tussen’, legt Geleijnse uit.
Ook is de vraag hoe representatief de literatuurstudie is voor 2021, omdat sommige onderzoeken bijna twintig jaar oud zijn. ‘Ik vermoed dat het milieu een steeds sterker wordende drijfveer wordt’, zegt Geleijnse. Daarom wil zij het literatuuronderzoek over enkele jaren herhalen, met recentere studies en een duidelijker onderscheid tussen type vleesvervangers.
