Ik ben all for het tegengaan van (kansen)ongelijkheid, maar ik kan me niet vinden in het voorstel van het CDA om beleggen met je studielening te verbieden. Hun redenering klinkt in eerste instantie logisch: alleen rijke studenten hebben de lening niet nodig voor hun levensonderhoud en studiekosten, dus alleen rijke studenten kunnen de lening gebruiken om mee te beleggen. Toch denk ik dat een verbod slechts een druppel op de gloeiende plaat van de kansenongelijkheid zal zijn – als je het al een druppel zou kunnen noemen.
Dat sommige studenten er voor kiezen om te beleggen met hun DUO-lening en anderen niet, zegt niet per se iets over hun portemonnee, of over die van hun ouders. In plaats daarvan zegt het iets over de financiële kennis van die studenten.*
Toegang tot onderwijs wordt in Nederland altijd gezien als ‘de grote gelijkmaker’, maar totdat financiële educatie ook onderdeel uitmaakt van het curriculum, heb je er op financieel vlak weinig aan om hoogopgeleid te zijn. Lonen houden de inflatie namelijk niet altijd meer bij en werken voor je geld (box 1) wordt fiscaal gezien steeds minder interessant dan je geld voor jou laten werken (box 3).
Als je nooit hebt geleerd om te beleggen, kan je sparen wat je wilt, maar dan wordt jouw zak geld nooit groter dan die van de belegger
Maar ja, om daar van te profiteren moet je wel weten hoe het belastingstelsel in Nederland werkt en hoe je daar gebruik van kan maken. En als je bijvoorbeeld nooit hebt geleerd om te beleggen – of überhaupt niet weet wat beleggen is – kan je sparen wat je wilt, maar dan zal jouw zak geld qua grootte nooit in de buurt komen van die van de belegger.
De oplossing? Maak financiële educatie een verplicht onderdeel van het lespakket van middelbare scholen! Geef iedere vmbo’er, havo’er en vwo’er les over (be)sparen, budgetteren, investeren en het belastingstelsel zodat zij dezelfde financiële kennis als basis hebben. Waarschijnlijk zullen er in eerste instantie nog véél meer studenten gaan beleggen met hun studielening, maar doordat ze allemaal dezelfde financiële basiskennis hebben meegekregen is de kansenongelijkheid tenminste wél minder.
*Het is financieel gezien slim om je studieschuld te gebruiken om mee te gaan beleggen: de hefboomwerking van schuld en het feit dat de rente op je studieschuld veel lager is dan het rendement dat je kan behalen op de beurs. Maar ja, dat moet je dus wel weten om het te overwegen en daarnaast moet je ook kennis hebben van beleggen zodat je daar goede keuzes in maakt.
Emma Mouthaan (26) is masterstudent Molecular Nutrition and Toxicology en volgt daarnaast een master Schrijven aan de VU. Emma blogt over studeren en financiën op haar website De Skere Student. Eerder schreef ze ook over fashion en eten.
