Illustratie Shutterstock/Alfred Heikamp
Tekst Roelof Kleis en Albert Sikkema
Tenzij de coronastorm oplaait, kunnen we over een paar weken weer naar de campus. Maar terwijl het personeelsbestand is gegroeid, is het aantal werkplekken hetzelfde gebleven. Medewerkers moeten onder elkaar regelen hoe ze het nieuwe hybride werken gaan vormgeven en hoe ze de schaarse werkruimte willen gebruiken. Een rondje langs de velden.
Na anderhalf jaar online les is voor studenten het campusleven inmiddels weer begonnen. Medewerkers mogen, zoals het er nu naar uitziet, op maandag 20 september weer naar de campus. Daar wacht hen ruimtenood. In coronatijd is het aantal medewerkers van WUR sterk gegroeid. Om deze en de toekomstige groei op te vangen, is extra kantoorruimte nodig tot 2026. De raad van bestuur wil het ruimtetekort opvangen met nieuwbouw en efficiëntere inrichting. Thuiswerken en het delen van werkplekken vormen dan ook een essentieel onderdeel van het nieuwe Strategisch Huisvestingsplan 2021-2026. Dit plan moet overigens nog worden goedgekeurd door de WUR Council. Door corona is thuiswerken inmiddels volop verkend. Met het hybride werken, deels thuis en deels bij de baas, staat nu een compleet nieuw experiment voor de deur.
Environmental Sciences Group
‘Niet meer op de automatische piloot’
‘Het zal een zoektocht worden’, zegt Ellen van Hattem van de werkgroep Expedition Housing. ‘We moeten kijken hoe we met oplossingen voor de korte termijn het hybride werken kunnen realiseren.’ De werkgroep ontwikkelt het nieuwe huisvestingsplan als antwoord op zowel de transitie naar het hybride werken als op de groei van de Environmental Sciences Group (ESG). Die groei is fors. Sommige leerstoelgroepen zijn de afgelopen paar jaar 30 procent gegroeid. Belangrijke input voor het plan is de enquête die de ondernemingsraad vlak voor de zomer heeft gehouden. Daaruit blijkt dat thuiswerken populair is. Meer dan de helft van de ESG’ers zegt prima thuis te kunnen werken. Maar als ze op kantoor zijn, willen ze liever geen flexplek. De werkgroep heeft daarnaast eigen onderzoek gedaan en via gesprekken met teamleiders en leerstoelhouders geïnventariseerd waar de knelpunten zitten. Samen moet dat dit jaar nog tot een voorstel leiden en medio volgend jaar moeten de veranderingen doorgevoerd zijn. ‘Maar verwacht niet dat het hele pand overhoop gaat’, zegt ze. ‘De transitie naar hybride werken is een proces. Een deel van de medewerkers wil graag thuiswerken. Op de automatische piloot ’s ochtends in de auto stappen om naar kantoor te gaan, is er niet meer bij. Mensen zullen bedenken wat ze die dag willen doen, wie ze willen ontmoeten en of ze daarvoor naar de campus moeten. Het wordt interessant hoe we dat met elkaar invullen en organiseren.’
Plant Sciences Group
‘Velen vinden kantoortuin ongeschikt’
Bij de Plant Sciences Group hebben de groepen nog geen huisvestingsplan. Er zijn drie ‘pilotgroepen’ begonnen aan een plan: directie en stafafdelingen, Agrosysteemkunde en de leerstoelgroep Genetica, Bio-informatica en Biosystematiek. Die plannen zitten in de verkennende fase. De pilotgroepen worden ondersteund door een extern bureau, WorkWire. Voor de zomervakantie is het proces gestart met een enquête. De volgende stap zijn workshops. In de wandelgangen zijn de meningen verdeeld over het delen van bureaus, zegt Hein Stallinga van de ondernemingsraad. ‘Onderzoekers doen meestal concentratiewerk. Velen vinden een kantoortuin, waarbij je elke dag opnieuw een werkplek moet zoeken, daar niet geschikt voor.’
Social Sciences Group
‘De helft wil 2 tot 3 dagen thuiswerken’
‘Ik verwacht niet dat iedereen weer volledig naar de campus komt’, zegt directeur Bedrijfsvoering Lisa van Bemmel. ‘Op sommige plekken zal krapte zijn. Met name Wageningen Economic Research en de Leeuwenborch zijn flink gegroeid.’ Een enquête van de ondernemingsraad bevestigt Van Bemmels vermoedens: een ruime meerderheid van de werknemers wil deels thuiswerken. De helft zelfs 2 tot 3 dagen in de week, zegt woordvoerder Emil Georgiev. Mensen geven aan dat thuiswerken minder werkstress geeft. Georgiev: ‘Dat is verklaarbaar. Door thuiswerken zijn werk- en privétaken beter te combineren. Thuis werken mensen efficiënter, het verlost je van de stress van het reizen en er is minder verzuim.’ Met de werkgroep Hybrid Working at SSG inventariseert Van Bemmel de wensen en behoeftes van de afzonderlijke afdelingen wat betreft het hybride werken. ‘Hier en daar zijn aanpassingen nodig. In Den Haag en in Atlas wordt al flexibel gewerkt, dus zonder vaste werkplek. Maar de Leeuwenborch is nog een traditioneel gebouw. Er zijn bijvoorbeeld verstelbare bureaus nodig, zodat werkplekken gedeeld kunnen worden. Sommige afdelingen willen juist minder werkplekken en meer overlegruimte. Daar zijn geen grote verbouwingen voor nodig. Uit de respons tot nu toe komen geen grote knelpunten naar voren. Het is vooral belangrijk dat er onderling goede afspraken worden gemaakt. Hybride werken is voor velen nieuw. Het zal vooral ook een kwestie zijn van doen en ervaren.’
Agrotechnology & Food Sciences Group
‘Vaste werkplek liever niet opgeven’
Bij de Agrotechnology & Food Sciences Group (AFSG) is de ruimtenood groot. Flexibel of hybride werken lost die situatie niet op. Er komt dus een nieuw gebouw bij, achter Axis op de huidige parkeerplaats aan de Bornsesteeg. Dat gebouw is deels voor groepen van AFSG. De afgelopen tijd is in kaart gebracht hoe groot de behoefte aan kantoor- en labruimte is. ‘Parallel daaraan speelt de vraag hoe we het flexibele en hybride werken in gaan voeren’, zegt Ellard Hooiveld van de AFSG-ondernemingsraad. ‘Een grote groep medewerkers wil best deels thuiswerken, bleek een jaar geleden uit een enquête die we hebben gedaan. Maar flexibele werkplekken is een ander verhaal: 90 procent was daar op tegen. Een recentere peiling vanuit de directie wees in dezelfde richting. Men staat positief tegenover thuiswerken, maar negatief tegenover het opgeven van de vaste werkplek.’ Twee ingestelde werkgroepen (voor lab en kantoor) gaan zich volgens Hooiveld bezighouden met de invoering van het flexibele werken. ‘Dat moet leiden tot een soort gereedschapskist waaruit de leerstoelgroepen en business-units kunnen pakken wat nodig en handig is. ‘Maar op het gebied van hybride werken is nog niets ondernomen.’
Animal Sciences Group
‘Veel locatiegebonden werk’
De groepen van de Animal Sciences Group (ASG) zijn relatief krap behuisd in Zodiac. In coronatijd is het aantal medewerkers bij diverse leerstoelgroepen en bij Livestock Research sterk gegroeid. Als de medewerkers straks terugkeren naar de campus, krijgen veel groepen een acuut probleem. Feitelijk ligt de vraag voor: hoe kunnen alle groepen 15 procent ruimte winnen om de groei op te vangen? Voor de zomervakantie zijn hierover al discussies geweest, zegt Leon de Jonge, voorzitter van de ondernemingsraad van ASG. Daarbij kwamen diverse pijnpunten aan het licht. ‘Een deel van de mensen kan niet goed thuiswerken, vanwege de thuissituatie. Voor andere mensen die veel locatiegebonden werk doen, zoals laboratoriummedewerkers, is thuiswerken geen alternatief. Ten derde zijn veel medewerkers gehecht aan hun vaste werkplek en willen ze die niet loslaten.’
