Foto: Guy Ackermans De ondergrondse bunker is het tijdelijke decor voor het vak Research Methodologies for Plant Sciences. Bachelor Plantenwetenschappen Mats Bours en zijn collega’s zijn al een week of drie bezig. ‘Het is sexy onderzoek’, zoals hij het omschrijft, terwijl hij de plantjes rogge in zijn kweekkas inspecteert. Maar het resultaat valt hem wat tegen.
‘We hadden meer verwacht van de marsbodem met poep’, verduidelijkt hij. ‘Door de extra stikstof die daardoor in de bodem zit.’ In de kas, een aangekleed Ikea-kastje, staan enkele tientallen potjes met rogge op bodems van aarde of gesimuleerde marsgrond. De grond is al of niet bemest met poep. Menselijke poep van WUR-personeel van het departement AFSG.
Het gaat om de vloeibare fractie van gefermenteerde poep
Mats Bours, bachelor Plantenwetenschappen
De proeven zijn de jongste ontwikkeling in het mars-onderzoek van ecoloog Wieger Wamelink: gewassen kweken op met poep verrijkte marsbodem. De Wageningse onderzoeker is vermaard om zijn groeiproeven op marsgrond. Overigens zijn het geen echte drollen die in de grond is verwerkt. ‘Het gaat om de vloeibare fractie van gefermenteerde poep’, legt Bours hij uit. ‘Gefermenteerd om de E-coli bacterie te doden.’
In de kern draait het dus om hergebruik. Recycling is volgens Wamelink essentieel op Mars, want de bodem is er arm aan nutriënten. In de bunker experimenteren de studenten met bodems die verrijkt zijn met plas en poep. In een van de drie gebouwde kassen wordt zelfs pixellandbouw bedreven. De studenten hebben de proefopzet zelf ontwikkeld.
De locatie vormt daarbij een extra uitdaging. De bunker op het voormalig militair terrein Saksen-Weimar is een restant uit de koude oorlog. De kolos (1000 m2) diende vanaf 1974 als communicatiecentrum voor militair vliegverkeer. Sinds 2000 staat de twee verdiepingen tellende bunker leeg. Wamelink kreeg de bunker in de schoot geworpen door tussenkomst van de Wetenschapswinkel Wageningen.
Wetenschapswinkel
De ‘winkel’ doet in opdracht van Stichting De Groene Bunker onderzoek naar een duurzame bestemming van de bunker als mogelijke plek voor stadslandbouw. ACT-studenten (Academic Consultancy Training) hebben het onderzoek van De Groene Bunker naar herbestemming ondersteund. De mars-experimenten van Wamelink zijn een eerste demonstratie van zo’n nieuwe bestemming.
Je merkt in zo’n bunker waar je tegenaan loopt als je ondergronds gaat
Wieger Wamelink, ecoloog en Mars-tuinier
Voor Wamelink komt de bunker als een geschenk uit de hemel. ‘Voor mij is van meet af aan duidelijk geweest dat wonen op Mars ondergronds zal moeten. Vanwege de straling kun je aan de oppervlakte niet wonen. Een bunker benadert die situatie het beste’, licht hij toe. ‘Dit is echt geweldig. Je merkt in zo’n bunker waar je tegenaan loopt als je ondergronds gaat. Er is geen natuurlijk licht, het is koud en vochtig. Dat moet je dus allemaal manipuleren. Dit is wel even wat anders dan onderzoek doen in een kas in Wageningen.’
Piepschuim
Bij het ontwerp van de kassen is daar een mouw aan gepast. De Ikea-kastjes zijn ingepakt in wit piepschuim. Led-panelen simuleren een dag-nachtritme. De panelen geven bovendien warmte af. Ondanks de 12 C in de bunker is het in de kas een groeizame 20 C. Een ventilator zorgt voor de juiste atmosfeer; een sensor meet en registreert het gehalte aan CO2.
Voor de studenten zit de proef er na ruim drie weken op. Wamelink gaat verder tot een ‘eindoogst’ van de geteelde rogge en erwten. Ergens de komende maanden, als corona het toelaat, komt er een open dag voor de buurt.
