Foto: Shutterstock Docenten, medewerkers, studenten: allemaal moeten we wel eens presenteren. Bij de voorbereidingen voor de jaarlijkse voorronde van Famelab Wageningen kregen de kandidaten dit maal hulp van WUR-alumnus Ward van Beek van ItsaRep. In Resource deelt hij zijn tips en trucsom zelfverzekerd het (online) podium op te stappen.
#1 Prepare, prepare, prepare
Presenteren begint bij vragen stellen. Wat is het voor presentatie? Voor wie? Wat zijn de omstandigheden? Hoeveel tijd heb je? Zijn er audiovisuele hulpmiddelen? Al deze vragen moet je beantwoord hebben voordat je beslist om de presentatie te geven. Er bestaat niet zoiets als een standaardomgeving, standaard doel of publiek. Dus is er ook geen standaard presentatie. Als je zeker weet dat jij de juiste persoon bent om te gaan presenteren, kun je je gaan voorbereiden. Zorg er altijd voor dat jouw publiek zich herkent in jouw verhaal. Hoe meer maatwerk, actualiteit en relevantie, hoe beter. Neem je publiek serieus. Onderschatten is net zo erg als overschatten.
#2 Content
Vraag je ook af: ‘Wat is de kernboodschap die ik het publiek mee wil geven?’ Probeer de kernboodschap kort en bondig te formuleren. Pas als je die duidelijk hebt, kun je aan de slag met de verdere inhoud. Het is prima om de tekst eerst helemaal uit te schrijven. Zorg dat je de baas bent over je verhaal. Gebruik spreektaal. Als je de inhoud eenmaal echt ‘kent’ is het makkelijker om het geheel eigen te maken. Daardoor vertel je makkelijker en ontstaat er ruimte voor het toevoegen van spontane ingevingen, waardoor je je publiek beter bereikt.
‘Neem je publiek serieus. Onderschatten is net zo erg als overschatten’
#3 To PowerPoint or Not to PowerPoint
De beste presentaties hebben geen slides nodig. Integendeel. Elke stand-up comedian weet dat. En als het dan toch moet, dan een minimaal aantal. Met alleen maar plaatjes. Of kernwoorden. Elke presentatie waarvan je na afloop de slides ter informatie kunt rondsturen, is geen goede presentatie. Want slides die gelezen en begrepen kunnen worden zonder toelichting, had je dus ook niet hoeven toelichten.
#4 Charisma
Mensen vinden het prettig te luisteren naar iemand met een rustige, ontspannen uitstraling. Maar waak voor een saaie, droge presentatie. Niets is zo overtuigend als iemands oprechte enthousiasme. Speel daarbij met je stem. Versnel en vertraag. Wissel hard spreken af met zacht en een hogere stem met een lagere stem. Bouw pauzes in. Stiltes helpen nadruk te leggen en een punt te maken. Woorden hebben tijd nodig om te landen bij het publiek. Stiltes geven je ook lucht, de gelegenheid om adem te halen. Een slok water kan daar op een heel natuurlijke manier bij helpen. Oogcontact en een open uitstraling zijn belangrijk tijdens een presentatie, maar maken het voor een ongeoefende spreker vaak ongemakkelijk en lastiger. Daarom is oefenen zo belangrijk. Hoe zekerder je bent van jezelf en van de kwaliteit van je presentatie, hoe makkelijker het wordt om mensen aan te kijken.
‘Niets is zo overtuigend als iemands oprechte enthousiasme’
#5 Clarity
Zorg dat de opbouw van de presentatie logisch en te volgen is en begin het liefst met iets opvallends. Je publiek moet vanaf het begin op het puntje van de stoel zitten. Beginnen met jezelf vijf minuten lang voor te stellen geen goed idee. Start met een korte anekdote, een videofragment, quote of iets uit de actualiteit. Een goede start zorgt ervoor dat je publiek de boodschap beter onthoudt. Spreek duidelijk en vermijd zoveel mogelijk jargon. Spreek in het begin iets langzamer, zodat iedereen aan je stem en stijl kan wennen.
#6 Oefenen, oefenen, oefenen
Oefenen zorgt voor zelfvertrouwen. De beste sprekers komen over alsof ze de speech zonder na te denken uit hun mouw schudden. Maar dat wil niet zeggen dat ze hun presentatie niet urenlang hebben voorbereid: vaak kennen ze die zo goed dat ze heel ontspannen hun verhaal kunnen vertellen zonder steeds op hun papier te hoeven kijken.
Het ervaren van een beetje spanning is normaal. Zelfs de grootste sprekers zijn gespannen en alert voor ze presenteren. Maar die spanning valt weg zodra je op bekend terrein komt, zoals in een presentatie die je al goed kent omdat je deze al zo vaak geoefend hebt. Oefen rustig voor een camera. En daarna voor vrienden. En je zult zien dat het steeds leuker en beter wordt.
