Laatst las ik het blog Waarde is meer dan geld van medeblogger Oscar. Zijn main point is eigenlijk dat hij vindt dat bepaalde dingen ook uitgedrukt kunnen worden in hoe blij je ergens van wordt, of hoeveel tijd het je bespaart. Zijn blog sluit hij af met: ‘Al met al koop ik liever een klein aantal kostbare dingen waar ik echt blij van word, dan meerdere budgetversies die het allemaal net niet zijn.’
Een heel mooi idee, en ik streef dat zelf ook na, maar toch miste ik iets heel belangrijks in zijn blog: reflectie op zijn privilege om überhaupt te kunnen kiezen tussen een dure en goedkopere versie van iets. Stop nu niet meteen met lezen! Ik weet het, veel mensen hebben een hekel aan het woord privilege, maar het is wel zo dat het een privilege is om dure dingen te kunnen kopen.
Stop nu niet meteen met lezen! Ik weet het, veel mensen hebben een hekel aan het woord privilege
Stel je voor dat je rijk bent en je hebt een nieuw paar schoenen nodig. Rijke mensen hebben in principe altijd wel wat geld op de bank en dus koop je een paar leren schoenen van hoge kwaliteit die makkelijk vijf jaar mee kunnen. Prijs? 250 euro.
Als je niet zo veel geld hebt en juist van paycheck-to-paycheck leeft – ja, zelfs in Nederland gebeurt dat veel vaker dan je denkt – dan heb je niet zomaar 250 euro paraat om een nieuw paar schoenen te kopen, ook al zijn je oude écht versleten. In plaats daarvan moet je overal en nergens wat geld vandaan schrapen en kan je waarschijnlijk net een nieuw paar van 60 euro betalen, waarvan de kwaliteit te wensen overlaat.
Door te besparen op de kosten, heb je ook bespaard op de kwaliteit en zal je waarschijnlijk elk jaar nieuwe moeten kopen. Ondertussen heeft de rijke jij een paar wat lang meegaat en mooi blijft. Al na vijf jaar heeft de arme jij meer geld uitgegeven aan schoenen dan de rijke jij, en dan hebben we alle andere uitgaven nog niet meegerekend, laat staan dat je kijkt naar het effect hiervan op een heel mensenleven. Denk bijvoorbeeld aan boodschappen kopen in bulk, huren vs kopen of andere dingen waar van tevoren een relatief grote investering voor nodig is, maar die je later juist helpen om geld te besparen. Precies die investeringen kunnen arme mensen niet doen, omdat ze hun geld nu nodig hebben om in hun primaire levensonderhoud te kunnen voldoen. Voor veel mensen, ook in Nederland, is dit helaas de realiteit.
Emma Mouthaan (25) is masterstudent Molecular Nutrition and Toxicology en volgt daarnaast een master Schrijven aan de VU. Emma blogt over studeren en financiën op haar website De Skere Student. Eerder schreef ze ook over fashion en eten.