Gezenderde gnoes. Foto Julia Schäfer Dat heeft onderzoek met gezenderde prooidieren aangetoond in natuurpark Welgevonden in Zuid-Afrika. Daarbij wordt gebruik gemaakt van het feit dat stroperij op wild, ook de prooien van dat wild verstoort. Die prooidieren fungeren daardoor als een soort verklikkers, een afgeleid signaal dat er stropers actief zijn. Dat signaal kan parkwachters alarmeren.
Volgen
Wageningse onderzoekers zijn al geruime tijd bezig met de ontwikkeling van dit concept, licht Henjo de Knegt (Wildlife Ecology and Conservation) toe. In Welgevonden werden 135 zebra’s, impala’s, gnoes en eland-antilopen voorzien van gps en een versnellingsmeter. De dieren konden hierdoor op de voet worden gevolgd. Parkrangers simuleerden stropers om de reacties van de dieren in kaart te brengen.
We verwachten dat prooidieren anders reageren op leeuwen dan op stropers
Henjo de Knegt, onderzoeker Wildlife Ecology and Conservation
En dat werkt. Met een slim algoritme kan de computer uit de berg aan data 86 van de 100 verstoringen juist detecteren. Daarmee is volgens De Knegt de werking van het concept bewezen. Maar een kant-en-klaar alarmsysteem is er nog niet. In het proefgebied in Welgevonden waren geen grote roofdieren als leeuwen en hyena’s. Kan het alarm onderscheid maken tussen stroper en leeuw?
De Knegt denkt van wel. ‘We verwachten dat prooidieren anders reageren op leeuwen dan op stropers. De dieren kennen leeuwen. Die relatie is duizenden jaren oud. Leeuwen jagen maar af en toe; de rest van de tijd is hun aanwezigheid geen gevaar. De mens triggert een heel andere, waarschijnlijk heftiger en langduriger, respons.’
Hartslag
Een nieuw experiment in het Keniaanse park Tsavo moet daar uitsluitsel over geven. ‘In een omgeving waar ook gezenderde leeuwen en hyena’s rondlopen’, zegt De Knegt. ‘Met meer data en betere sensoren verwachten we dat onderscheid te kunnen maken. We gaan ook de hartslag van de dieren meten, zodat we meer informatie hebben over de heftigheid van de respons.’
Het effect van stropers op groot wild en ook op de verklikker-dieren is groot, blijkt uit de Wageningse studie. De gezenderde dieren in Welgevonden kwamen pas drie kwartier na de verstoring tot rust. Na verstoring zoeken ze elkaar meer op en verkassen naar moeilijker begaanbaar terrein met meer beschutting. Dat gedrag kost de dieren veel energie.